ΤΟ ΒΙΒΛΙΟ.
ΕΚΔΟΣΕΙΣ ΠΕΛΑΣΓΟΣ, 2024.
ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ, ΓΕΝΕΤΕΙΡΑ και BΙΟΓΡΑΦΙΑ του ΑΡΧΙΣΤΡΑΤΗΓΟΥ ΤΟΥ 1821.
******
Γεννήθηκε το 1782 στο μοναστήρι «Κοιμήσεως της Θεοτόκου» της Σκουληκαριάς, (Δήμος «Γεώργιος Καραϊσκάκης» σήμερα) νομού ΄Αρτας, στην ΄Ηπειρο.
Η Σκουληκαριά είναι χωριό της Άρτας, που γεωγραφικά ανήκει στον Βάλτο. Ο Βάλτος ορίζεται ως περιοχή που καταλαμβάνει η οροσειρά του Βάλτου και οι παρυφές της. Η κoρυφή Γάβρογος της Σκουληκαριάς, είναι η ψηλότερη κορυφή της οροσειράς του Βάλτου. Πρός τα βόρειοδυτικά της Σκουληκαριάς και μεταξύ των βουνών Βάλτου και Τζουμέρκων, βρίσκεται μια άλλη μικρή συστάδα βουνών που ονομάζεται Ραδοβίζια. (Στην ουσία τμήμα των ορέων του Βάλτου είναι. Θα δούμε στην βιβλιογραφία ότι αποκαλείται και Σκουληκαριά "Ραδοβιζίου", διότι ανήκε επι τουρκοκρατίας στο αρματολίκι αυτό. Τα αρματολίκια όμως δεν αποτελούσαν επίσημη διοικητική, ούτε γεωγραφική διαίρεση).
Μητέρα του ήταν η Ζωή ή Διαμάντω Δημισκή, ανηψιά του Γώγου Μπακόλα, "καλογριά" όπως φημολογούνταν, το πιο πιθανό όμως είναι οτι δέν εκάρη ποτέ Μοναχή και ήταν απλά βοηθητικό προσωπικό/ καντηλαναύτισα στο Μοναστήρι, στο οποίο Ηγούμενος/εφημέριος ήταν κάποιος θείος της, ο Ιερομόναχος Καλλίνικος Τρίμπος. Πατέρα δεν γνώρισε στην ζωή του ο Καραϊσκάκης. Και μέχρι σήμερα δεν γνωρίζουμε καν ποιος μπορεί να ήταν.
Οι πιθανότεροι είναι οι εξής;
Ο οπλαρχηγός Δημήτρης ΄Ισκος, από το κοντινό χωριό Δούνιστα Βάλτου.
Η φήμη (που επαναλαμβανόμενη αποκτα βάρος αληθείας) λέει το εξής: Ότι ο καπετάν Δ. Ισκος, βοσκός στο επάγγελμα (μακρυνός συγγενής του Γώγου, αλλα και των Δημισκαίων/συμπέθεροι τα μετέπειτα χρόνια με τους Μπακόλαίους), πήγε με τα πρόβατά του (κατά κάποιους μετεγενέστερους και μη έγκυρους στο θέμα, ερευνητές) στο Μαυρομάτι Καρδίτσας, όπου συνάντησε την Ζωή στο Μοναστήρι του Αγ. Γεωργίου και έγινε εραστής της. Πράγμα φυσικά αδιανόητο μα και αδύνατο. Διότι πρόκειται για ταξίδι περί τα 100 χλμ. μέσα στα μονοπάτια της Πίνδου, των 15-20 ημερών (ίσως και παραπάνω αν πήγε με τα πρόβατα), μέσω της πλησιέστερης γέφυρας Κοράκου στις Πηγές Αρτας (η άλλη γέφυρα, της Τατάρνας, ήταν νότια προς το Καρπενήσι και πιο μακριά) και αδικαιολόγητου μάλιστα, καθότι βοσκή υπήρχε πλουσιότατη στον Βάλτο.
Δέν έφευγε κανένας απο τον Βάλτο, να πάει περπατώντας ένα τεράστιο ταξίδι, μέσα απο κακοτράχαλα βουνά, γκρεμούς και χαράδρες, με κλέφτες, συμμορίες και ληστές ολόγυρα, με το κοπάδι, χωρίς κανένα λόγο. Το κοπάδι θα αποδεκατίζονταν μέχρι να φτάσει εκεί. Οι τσοπαναραίοι ταξίδευαν μόνο για τα χειμαδιά, που για τον ορεινό Βάλτο ήταν ο πεδινός Βάλτος και τα γειτονικά πεδινά της ΄Αρτας και του Ξηρομέρου.
Εκτός κι αν ο Δημ. Ισκος πήγε στο Μαυρομάτι χωρίς το κοπάδι, επι τούτου για να ερασθεί την Ζωή, ή δεν πήγε καν στο Μαυρομάτι και πήγε στο Μοναστήρι της Παναγίας Σκουληκαριάς, όπου και βρισκόταν η Ζωή, που ήταν πολύ κοντά στο δικό του χωριό, οπότε βγαίνει νόημα! (Και οι μαρτυρίες μιλάνε οτι ο Καπετάν ΄Ισκος συναντούσε όταν-πόταν την Ζωή, όποτε περνούσε απο το Μοναστήρι της Σκουληκαριάς). Οταν οι Δημισκαίοι έφτασαν να κάνουν φόνο για την τιμή της αδερφής τους και την είχαν δια τούτο κλεισμένη στο Μοναστήρι, είναι δυνατόν να την άφηναν να περιπλανιέται στην άλλη πλευρά της Πίνδου, στην Καρδίτσα «αδέσποτη»!; Τότε λοιπόν, πρίν μείνει έγγυος στον Γεώργιο, ήταν παραδουλεύτρα/ καντηλαναύτισα στο Μοναστήρι της Σκουληκαριάς, όπου μπορούσαν να την επιβλέπουν και τ΄αδέρφια της!
*Ομως. Αν ήταν νόθος γιός του καπετάν Δημ. ΄Ισκου ή Καραϊσκου, πόσο πιθανό ήταν να πάρει το επιθετό του, αφού οι Ισκαίοι δεν τον αναγνώρισαν ποτέ ως μέλος της οικογένειας; (Εκτός κι αν του έμεινε ως παρατσούκλι, που μετεβλήθη σε επίθετο, πράγμα συνηθέστατο).
* Όμως. Πόσο πιθανό είναι να είναι ο Δημ. Ισκος πατέρας του και να έχει γεννηθεί το 1872, ενώ το επόμενο παιδί του καπετάν ΄Ισκου, ο Γιαννάκης, νά έχει γεννηθεί το 1894-95, 12-13 ολόκληρα χρόνια μετά;;; Ο καπετάν ΄Ισκος ήταν παντρέμενος ήδη το 1785 με την Αθάνω Στράτου απο το Λουτρό πεδινού Μακρυνόρους, χωριό δίπλα στον Αμβρακικό κόλπο. ΄Εμεινε 10 χρόνια χωρίς να κάνει παιδί; Κι ο Ανδρέας ΄Ισκος ο «συνομήλικος αδερφός» του Καραισκάκη, δευτερότοκος του καπετάν Ισκου, πότε γεννηθηκε;;; (πιθανότατα η ημερομηνία γέννησης τον παιδιών του Δημ. Ισκου, δεν είναι σωστά καταγεγραμμένη ή ψαγμένη απο τους μεταγενέστερους ερευνητές. Αναφέρουμε στοιχεία κι αρχεία στο υπο έκδοση βιβλίο απο τις εκδόσεις «Πελασγός»).
* Πόσο πιθανό είναι λοιπόν να πήρε το όνομα του από τον καπετάν Ισκο, και να τον αποκάλεσαν δια τούτο ΄Ισκο- Καραϊσκο, όταν υπήρχε ήδη το όνομα Καραϊσκάκης στον Βάλτο (ως Καραϊσκάκης κι όχι μόνο ως Καρα-Ισκος); Την εποχή του Καραϊσκάκη λοιπόν, υπάρχει ήδη ως οικογενειακό επίθετο στο χωριό Χαλκόπουλο. Υπήρχε μάλιστα και αξιωματικός στο στράτευμα του Καραϊσκάκη το 1821, ο Ιωάννης Καραϊσκάκης, από τους Χαλκιόπουλους, Ειρηνοδίκης Βάλτου μετά την απελευθέρωση, που δήλωνε μάλιστα και ξάδερφος του στρατηγού Καραϊσκάκη απο την πλευρά της μάνας του. (περισσότερα για το επίθετο και την καταγωγή του στο βιβλίο που ετοιμάζεται απο τις εκδόσεις ΠΕΛΑΣΓΟΣ)
*Το όνομα ΔΙΜΙΣΚΗΣ, το μητρικό (και πατρικό συνάμα ελλείψει πατρός) επίθετο του Καραισκάκη, προέρχεται πιθανότατα κι ετυμολογείται απο καποιο γενάρχη της οικογένειας τον ΔΗΜΟ- ΙΣΚΟ= ΔΗΜΙΣΚΗ. ΄Ετσι εξηγείται και η αναφερόμενη μακρυνή συγγένεια των Δημισκαίων και των Μπακολαίων με τους Ισκαίους της Δούνιστα. Μήπως ο Καραισκάκης πήρε το ονομά του απο τους Δημ-ισκαίους τελικά!;
H αναφερόμενη μακρυνή συγγένεια των Δημισκαίων και των Μπακολαίων της Σκουληκαριάς με τους Ισκαίους της Δούνιστα οφείλεται κατα μία εκδοχή στην κοινή καταγωγή των Δημ-Ισκαίων; Μια άλλη εκδοχή αναφέρει ως καταγωγή του επιθέτου ΔΗΜΙΣΚΗΣ το ΔΑΜΑΣΚΗΝΟ σπαθί. Που ήταν φτιαγμένο απο το πιο φημισμένο ατσάλι και όποιος το κατείχε, είχε μεγάλη φήμη μεταξύ των πολεμιστών. Ανίκητος σαν Δαμασκηνό σπαθί ! Μήπως ο Καραισκάκης πήρε το επίθετό του απο τους Δημ-ισκαίους τελικά;
(Ο Κωσταντούλας Μπακόλας, πατέρας του Γώγου, ήταν εσώγαμπρος στην Σκουληκαριά. Κατάγονταν απο το γειτονικό Σακαρέτσι/Περδικάκι σήμερα. Παντρεύτηκε γυναίκα απο το Δημισκαίικο. Ο Γώγος με την σειρά του παντρεύτηκε κόρη του γέρο Κοντογιάννη και ο Αντρέας ΄Ισκος (ο φερόμενος ως αδερφός του Καραισκάκη), εγγονή του Κοντογιάννη απο το Χαλκόπουλο. Αρα είχαν κι απο εκεί συγγένεια. (Αργότερα, ο γιός του Γώγου, ο Κώστας-Ντούλας, θα παντρευτεί μια κόρη του Αντρέα ΄Ισκου). Ομως η παλιά συγγενεια των Δημισκαίων με τους Ισκαίους, που αναφέρεται, δεν προκύπτει απο αυτόν τον συνδιασμό συγγενολογίου, που εξηγεί μόνο την σχέση Μπακολαίων-Ισκαίων της Δούνιστα. Οχι των Δημισκαίων με τους Ισκαίους.
*Και άλλες απορίες που θα επιχειρήσουμε να απαντήσουμε με στοιχεία, στο βιβλίο που ετοιμάζεται απο τις εκδόσεις «Πελασγός» .
Ελέγχεται ως λιγότερο πιθανή η πληροφορία για τον Κλέφτη του Βάλτου Αραπόγιαννη, που ήταν όμως το ίδιο μελαχρινός σαν τον Καραισκάκη
Ο Μιχαλης Μυριδάκης, συνιδρυτής και υπαρχηγός του ΕΟΕΑ-ΕΔΕΣ (Ζέρβα) έγραψε ότι στην Σκουληκαριά συνάντησε το 1942 εδραία την πεποίθηση (και τήν κατέγραψε στο βιβλίο του που κυκλοφορεί και σήμερα: "Αγώνες της Φυλής. Εθνική Αντίστασις ΕΟΕΑ ΕΔΕΣ, 1941-44", Αθήνα 1948) ότι, πατέρας του τελικά ήταν ο οπλαρχηγός Νικ.Πλακιάς (από την Σκουληκαριά επίσης) γεγονός που προκάλεσε τριβές στις δυο οικογένειες και ανάγκασε την Ζωή να φύγει από το χωριό με το μικρό της γιο τον Γεώργιο για την ασφάλειά της.
Χάρτης της περιοχής του ενιαίου Βάλτου όπου διαδραματίζονται τα γεγονότα. Η Δούνιστα/Σταθάς δεν σημειώνεται στον χάρτη. Βρίσκεται ακριβώς μεταξύ Εμπεσού και Χαλκιόπουλων, στον νότο, ελαφρώς προς τα δυτικά. Με την πράσινη γραμμή φαίνονται τα όρια των νομών.
ΣΥΓΚΕΚΡΙΜΕΝΑ:
Στο καρακόλι του Αη Λιά, όπου ήταν οι αντάρτες του Ζέρβα, ένας ντόπιος Σκουληκαρίτης αντάρτης του είπε: Εδώ, από αυτό το καρακόλι ξεκίνησε την δράση του ο Καραϊσκάκης. Ο Μυριδάκης, που γνώριζε μεν από τις ιστορικές πηγές ότι ήταν από την Σκουληκαριά, όπως γράφει, τον ρώτησε πώς το ξέρει. Κι εκείνος του απάντησε ότι το διάβασε σε ένα βιβλίο που είχε γράψει η 12μελής Δημογεροντία του χωριού το 1843.
«Εγνώριζα ότι ο Καραϊσκάκης καταγόταν απ’ την Σκουληκαριά αλλά μου έκανε εντύπωση, όταν μου είπαν, ότι πρώτα είχε αρχίσει αυτός τον εθνικό αγώνα απ’ τον Αη Λια. Όταν δε, ερώτησα αυτόν πως το γνωρίζει αυτός μου απήντησε, ότι απ’ τις ιστορίες παλαιοτέρων συγχωριανών του και από ένα μικρό βιβλίο που είχαν εκδώσει το 1843 δώδεκα δημογέροντες της Σκουληκαριάς, δηλαδή δεκαοκτώ έτη μετά απ’ τον θάνατό του, σχετικά με τον τρόπο που εγεννήθη απ’ τους γονείς του και την ιστορία των πρώτων χρόνων της ζωής του.
Συγκεκριμένα μου είπε ότι ο Γεώργιος Καραϊσκάκης ήταν νόθο παιδί μιας πεντάμορφης κοπέλας της Σκουληκαριάς της Διαμάντως Διμισκή και ενός αρματωλού του Νικολάου Πλακιά κι αυτού κατοίκου της Σκουληκαριάς και ότι εγεννήθη μέσα σ’ ένα κελί του μοναστηριού της Παναγίας της Σκουληκαριάς. Εκεί είχαν κλείσει την Διαμάντω οι δύο κλέφτες αδελφοί της, Κώστας και Γιώργος, για ν’ αποφεύγει τις ενοχλήσεις των Τούρκων, που είχαν μόνιμα εγκαταστημένα καρακόλια στο χωριό. Γι’ αυτό τον λόγο αυτή ύστερα από απόφαση της μάνας της και των αδελφών της ζούσε στο μοναστήρι και φορούσε ράσα χωρίς να είναι καλογριά.
Η Διαμάντω όταν ζούσε στο μοναστήρι εσυνδέθη ερωτικά με τον αρματωλό συγχωριανό της Νικόλαο Πλακιά απ’ τον οποίο και έμεινε παράνομα έγκυος και η εγκυμοσύνη της είχε μείνει μυστική ακόμα και απ’ τον ηγούμενο του μοναστηριού, Καλλίνικο, συγγενή της Διαμάντως.
Ύστερα από σαράντα μέρες μετά την γέννηση του παιδιού ο ηγούμενος του μοναστηριού με κάθε μυστικότητα και με το όνομα Ζωή, έστειλε αυτήν και το νεογέννητο στον φίλο του ηγούμενο του μοναστηριού του Αγίου Γεωργίου στο Μαυρομμάτι της Καρδίτσας, που πριν με επιστολή του τον είχε ειδοποιήσει. Εκείνος για να την προστατεύσει την πήρε χωρίς ράσα βέβαια για να εργάζεται στην υπηρεσία του μοναστηριού και να μεγαλώνει το παιδί της.
Μετά από οκτώ έτη ξαναγύρισε στην περιοχή του τόπου της γεννήσεώς της. Εγκαταστάθηκε σαν Ζωή πάλι στο χωριό Δούνιτσα του Βάλτου γειτονικό χωριό της Σκουληκαριάς. Εκεί δούλευε και είχε μαζί της τον γιο της Γεώργιο στο αρχοντικό του Δημητρίου Ίσκου, που σαν τραυματία τον είχε περιποιηθεί στο μοναστήρι τ’ Αη Γιώργη της Καρδίτσας. Επειδή το παιδί δούλευε σαν παραγιός του Ίσκου και είχε πολύ μαύρο δέρμα, τα παιδιά της Δούνιτσας τον φώναζαν Καρά (από την τουρκική λέξη kara=μαύρος, πολύ μελαχροινός) του Ίσκου. Λόγω του ότι το μυστικό είχε μαθευτεί οι κλέφτες αδελφοί της Διαμάντως σκότωσαν τον σπιούνο Νικόλαο Πλακιά μέσα στον συνοικισμό Γιαννιώτη, όταν αυτός οδηγούσε τούρκικο ασκέρι εναντίον τους».
Ο Ηγούμενος του Μοναστηριού την διώχνει, όπως είπαμε, άρον-άρον προς το μοναδικό γυναικείο Μοναστήρι της ευρύτερης περιοχής "Άγιος Γεώργιος" Μαυροματίου για να την σώσει και η Ζωή με τον νεογέννητο Γεώργιο φτάνουν στο Μοναστήρι "Άγιος Γεώργιος". Τότε οι Δημισκαίοι στρέφονται για εκδίκηση και σκοτώνουν τον Νικόλαο Πλακιά. Οι Πλακαίοι με την σειρά τους παίρνουν εκδίκηση λίγο μετά, στήνουν ενέδρα στην θέση Λούκοβο της Πέτρας(Χελώνας), στο σημείο που ονομάζεται και σήμερα «καρτέρι του Πλακιά» και σκοτώνουν τον ένα αδερφό της Διαμάντως...
Την παράδοση περί του Νίκου Πλακιά, την μεταφέρουν απο γενιά σε γενιά όλοι οι Πλακαίοι ακόμα και σήμερα. Ζουν στην Σκουληκαριά, στο Κομπότι, στην Αθήνα, στο Σικάγο....
Η Ι. Μονή της Κοίμησης στην Σκουληκαριά, όπου γεννήθηκε (δεξιά στο βάθος τα Κελιά, μισοανακαινισμένα)
Και το παιδί το κράτησε και το γέννησε η μάνα του, διωγμένη και κατατρεγμένη, μέσα στην απόρριψη και την περιφρόνηση της κοινωνίας πρός μία αμαρτωλή, για τα ήθη των καιρών. Και ο γιός της γεννήθηκε κι άρχισε να παλεύει απο τις πρώτες κιόλας ώρες της ζωής του με όλη του την δύναμη, να σωθεί και να μεγαλουργήσει, διώχνοντας ταυτόχρονα απο πάνω του τις κηλίδες που ο κοινωνικός περίγυρος της εποχής του ειχε γεμίσει την ψυχή του.
******
Η φυγή στο Μαυρομάτι.
Κάμποσες μέρες μετά την γέννηση του παιδιού λοιπόν (αφού σαράντισε κατα τά ήθη της εποχής), ο εφημέριος της Μονής, Καλλίνικος Τρίμπος, Σκουλικαρίτης ιερομόναχος και συγγενής της Ζωής, στέλνει την Ζωή μαζί με το νεογέννητο στο μοναδικό πλησιέστερο γυναικείο Μοναστήρι, στον Αγιο Γεώργιο του Μαυροματίου. Μήπως καταλαγιάσει η αναστάτωση απο την διαμάχη της οικογενειάς της, που την ατίμασε, με την οικογένεια του θεωρούμενου δράστη, του Νίκου Πλακιά. Τρία 'εως τέσσερα χρόνια έμεινε στο Μοναστήρι με το παιδί της. Η Ζωή το τάζει στον Άγιο Γεώργιο και του δίνει το όνομά του.
Μετά από 3-4 χρόνια στο Μοναστήρι του Αη Γιώργη Μαυροματίου, ή Διαμάντω-Ζωή παίρνει το δρόμο της επιστροφής για το χωριό της. Στην πατρίδα της όμως δεν έχουν ηρεμήσει τα πάθη. Το χωριό ζει ακόμα στον απόηχο των παθών και των φόνων για την ατίμωση της Διαμάντως. Αντί για τη Σκουληκαριά λοιπόν παίρνει το δρόμο για την γειτονική Δούνιστα (σήμερα Σταθάς) του Βάλτου, για να μπει στην δούλεψη, στο σπίτι του οπλαρχηγού Δημητρίου ‘Ισκου.
Στην ουσία δεν φευγει μονη της, αλλα την παιρνει ο ίδιος ο Δημ. ΄Ισκος, που εξακολουθούσε να ειναι περιστασιακός εραστής της.
Εκεί ο Γιώργος μεγαλώνει ανάμεσα στα άλλα παιδιά του χωριού και στα παιδιά του ΄Ισκου, με τον «συνομήλικό» του (όπως λένε κάποιοι ερευνητές, που όμως δεν ήταν κοντά στην ηλικία) Ανδρέα 'Ισκο. Κι εκεί παίρνει το επίθετό του. Γεώργιος Ίσκος. Ισκάκης γιατί ήταν αδύνατος και καχεκτικός. Καράς γιατί ήταν μαυριδερός. Κατέληξε τέλος στο Καραϊσκάκης. Δεν τον αποκαλούσε κανένας ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ πριν ζήσει στην Δούνιστα απο 3-4ων εως 12-13 χρονών. Διοτι ΚΑΝΕΝΑΣ δεν γνωριζε τον πατερα του, ώστε να τον αποκαλέσει με το επιθετό του απο νωρίτερα.
Το επίθετο Καραϊσκάκης όμως υπάρχει στην περιοχή την εποχή αυτή και σαν αυτούσιο επίθετο, χωριστό απο το ΄«Ισκος». Υπήρχε αξιωματικός στο στράτευμα του Καραϊσκάκη το 1821, ο Ιωάννης Καραϊσκάκης, απο το Χαλκιόπουλο Βάλτου. Αποκαλούσε μάλιστα τον στρατηγό ξάδερφο...! (αναφέρεται στα Γεν. Αρχεία του Κράτους). Υπάρχουν εκδοχές, καμία βέβαια απόλυτα σίγουρη, με την πιο πιθανή να είναι αυτή του καπετάν Δημήτριου Ίσκου, ο οποίος αποκαλειται κι αυτός ΚΑΡΑΙΣΚΟΣ ήδη απο το 1807 σε επίσημα έγγραφα- άρα το καρά=μαύρος που λέγεται πως κόλησαν ειδικά στον Καραικάκη επειδή ήταν μαύριδερός, εξασθενεί ως επιχείρημα- ντοκουμέντα που θα δημοσιευθούν στο βιβλίο που ετοιμάζεται).
Το σπίτι του Δημητρίου ΄Ισκου στον Σταθά Βάλτου. Εδώ έζησε ο Καραισκάκης απο τα 4 ως τα 8 ή 13 του χρόνια! (ατυχής η ανακαίνιση με κεραμίδια απο τους απογόνους του). Απόγονοι του καπετάν ΄Ισκου ζούν μέχρι σήμερα στην Αθήνα. Έδωσαν μάλιστα πολύτιμες πληροφορίες για τα παιδικά χρόνια του Καραϊσκάκη στην Δούνιστα, στον συγγραφέα Ντασκαγιάννη Ε. Νικόλαο, που έγραψε το βιβλίο: Καραϊσκάκης. Γενέτειρα, αλήθεια και ψέμα . Εκδοτικός οίκος ΄Απειρος Χώρα, διάθεση Αλφειός. Αθήνα. 2009. ISBN: 9789608266421
O Νικόλαος ΄Ισκος, έστειλε επιστολή (τυπωμένη στο βιβλίο) στον Νικ. Ντασκαγιάννη από την Αθηνα με ημερομηνια 28-05-2000. Κι έγραφε μεταξύ των άλλων: «Από την γιαγιά Ισκαινα που πέθανε 87 ετων (σ.σ.πρέπει να ειχε γενηθεί στις αρχές του 20 ή τελη 19ου αιωνα), άκουσα να λεει μεταξύ των άλλων ότι η Ζωίτσα με τον Καραισκάκη έφυγαν από το Μαυρομάτι μετά απο 3 χρόνια και ήρθαν στην Δούνιστα. Κι έφυγαν από την Δούνιστα για την Σκουληκαριά όταν ο Γεώργιος ήταν ήδη 13 ετων. Ο Καραισκάκης μεγάλωσε εδώ .
Η περιπλάνηση στα πέριξ του Βάλτου!
*Κατά τους Δημισκαίους επίσης, γύρισε στην Σκουληκαριά μετά απο 6 με 7 χρόνια καθότι απο 12-13 χρονών τριγυρνούσε μαζί τους στα Βουνά.
Στην Σκουληκαριά αρχίζει να κάνει θελήματα για την φρουρά των Τούρκων στο καρακόλι. Μόνιμα όμως στον κατατρεγμό. Μούλικο και μπάσταρδο και γυφτόπουλο, τον κορόιδευαν τα παιδιά της ηλικίας του.
Δώδεκα χρονών λοιπόν σκοτώνει τον πρώτο Τούρκο, έναν που του επιτέθηκε να τον βιάσει, όταν κουβάλαγαν νερό για την φρουρά. Του παίρνει τα όπλα και χάνεται σαν αγρίμι στις πλαγιές και στις χαράδρες του Βάλτου. Ακολουθώντας το μπουλούκι των κλεφτών του Βασ. Δίπλα του Σκαλτσογιαννη, του Σκυλοδήμου απο το διπλανό χωριό της Σκουληκαριας, Πατιόπουλο έχοντας αχώριστη συντροφιά τον πρώτο του ξάδερφό Νίκο Διμισκή και άλλους νέους της περιοχής, γυρόφερνε στη Σκουληκαριά, στα Ραδοβίζια, στα Τζουμέρκα και στον Βάλτο.
Στα Γιάνενα. Στην αυλή του Αλή Πασά!
Σε μια σύγκρουση με τους Τούρκους συλλαμβάνεται και οδηγείται στον Αλή Πασά στα Γιάννενα. Μόλις δεκαπέντε χρονών. Ο Αλής, κάνοντας το χατήρι του καπετάν Δημήτρη Ίσκου και του Γώγου Μπακόλα, όχι μόνο δεν τον τιμώρησε, αλλά εκτιμώντας την εξυπνάδα του και τα πολεμικά του προσόντα, τον κατέταξε στην προσωπική του φρουρά.
Σε ηλικία 16 ετών παίρνει μέρος μαζί του στην εκστρατεία του κατά του Πασβάνογλου, όπου με το ψευδώνυμο Καρά Αλής, μπήκε στο κάστρο του Βιδινίου στην Βουλγαρία και βγήκε χωρίς να τον αντιληφθεί κανείς, εκτελώντας μυστική πολεμική αποστολή του Αλή Πασά.
Τελικά συνελήφθη στο Βιδίνιο, έμεινε κάμποσο καιρό φυλακισμένος και όταν ελευθερώθηκε ξαναγύρισε στα Γιάννενα. Δεν έμεινε πολύ όμως εκεί.
Στο λημέρι του Κατσαντώνη
Ο Κατσαντώνης (Αντώνης Μακρυγιάννης), ήταν η σημαντικότερη προεπαναστατική μορφή της κλεφτουριάς του Ελληνισμού. Σαρακατσάνικης Οικογένειας με καταγωγή από το Βαβέτσι ή Πετροβούνι των Τζουμέρκων, γεννημένος στον Μάραθο Ευρυτανίας, ήταν το ίνδαλμα κάθε ραγιά! (διαβάστε το ποίημα-ύμνο, που έγραψε για την ανδρεία και τον θάνατό του ο Αρ. Βαλαωρίτης).
Το 1803 εγκαταλείπει την αυλή του Αλή Πασά και ενσωματώνεται στο σώμα του θρυλικού Κατσαντώνη. Εκεί γρήγορα έδειξε τα σπάνια πολεμικά του προτερήματα, φονεύοντας ο ίδιος τον τρομερό Βεληγκέγκα, κορυφαίο οπλαρχηγό και δερβέναγα του Αλή Πασά. Με την πράξη του αυτή ξεδιπλώνει τα ηγετικά του προσόντα και γίνεται πρωτοπαλίκαρο του Κατσαντώνη.
Το 1811 πέφτει με προδοσία στα χέρια του Αλή Πασά ο Κατσαντώνης, ο αετός των βουνών και της κλεφτουριάς. Και λίγα χρόνια αργότερα δολοφονείται και ο αδερφός του Λεπενιώτης. Η κλεφτουριά αναγκάζεται να προσκυνήσει τον Αλή.
Θεριό γίνεται ο Αλής όταν ξαναβλέπει τον Καραϊσκάκη. Επειδή είχε σκοτώσει τον φίλο του τον Βεληγκέγκα: «Τι θέλεις να σε κάνω, ορέ Γύφτο, ορέ Καραϊσκάκη;» τον ρώτησε αγριεμένος. «Αν με γνωρίζεις άξιο για αφέντη, κάνε με αφέντη, αν με γνωρίζεις άξιο για υπηρέτη, κάνε με υπηρέτη. Αν δεν κάνω για τίποτε, ρίξε με μέσα στη λίμνη» του απάντησε. Και η απάντησή του τον έσωσε. Και τον έκανε αξιωματικό των τσοχατζαραίων. Πέντε μήνες πολεμάο Καραισκάκης με το στρατό του Αλή εναντίον του Σουλτάνου.
Η Οικογενειά του.
Η γυναίκα του Εγκολπία Ψαρογιάννη, ήταν κόρη του Αλεξανδρογιαννάκη, αδερφή του Θύμιου, απο μεγάλη αρματολική οικογένεια του Πατιόπουλου Βάλτου. Το Πατιόπουλο ήταν χωριό πάρα πολύ κοντά στην Σκουληκαριά. Διέμενε στα Γιάννενα και ζούσε στην αυλή του Αλή ως «ψυχοκόρη» του. Εκεί τη γνώρισε ο Καραϊσκάκης και την έκλεψε, φεύγοντας οριστικά από την υπηρεσία του Αλή. Η Γκόλφω του χάρισε τρία παιδιά, τον Σπύρο και δύο θυγατέρες. Οι θυγατέρες του γεννήθηκαν στο πατρικό της Γκόλφως στο Πατιόπουλο (σώζεται κάτι απο το σπίτι, υπάρχει και σχετική επιγραφή του Δήμου Αμφιλοχίας επι της επαρχιακής οδού Κομποτίου-Πατιόπουλου), ενώ ο Σπύρος στον Κάλαμο Λευκάδος, όπου για την ασφάλειά τους είχαν μεταφερθεί. Η Γκόλφω πέθανε το 1826 και είναι θαμμένη στον Κάλαμο. Οι υποχρεώσεις προς την πατρίδα και τον επαναστατικό αγώνα δεν επέτρεψαν στον Καραϊσκάκη να μεταβεί στον Κάλαμο για να παρευρεθεί στην κηδεία της.
Αναφορά του Γ. Καραϊσκάκη προς τη Διοίκηση, όταν πληροφορήθηκε το θάνατο της γυναίκας του. «προτιμώ και αυτής της οικίας μου την παντελή καταστροφήν, δια να μην παραιτήσω εις αυτάς τας κρίσιμους περιστάσεις την υπηρεσίαν του τόπου μου, υπέρ του οποίου θέλω θυσιάσει το ολίγον αίμα μου».
Εδώ, στο Ερειπωμένο Μοναστήρι του Καλάμου Λευκάδος, είναι θαμένη η γυναίκα του Καραϊσκάκη.
Η πρώτη κόρη του, Πηνελόπη, παντρεύτηκε τον Ανδρέα Νοταρά και η δεύτερη, η Ελένη, τον Ι. Δεληγιάννη.
Όταν σκοτώθηκε, αλλά και όσο καιρό έλειπε στις πολεμικές του επιχειρήσεις, τα παιδιά του τα φρόντισαν και τα ανέθρεψαν: Ο στενός του φίλος και γείτονάς του ο Ζαραλής (ο Αντώνης Ζαραλής ήταν πρωτοπαληκαρό του. Σκοτώθηκε σε μάχη το 1824. Στο Σύντεκνο υπάρχει μνημείο του). Και ο Σωτήρης Συντεκνώτης–Αθανασάκης (Κουφός). Στο πλευρό τους πάντα οι Ψαρογιαννόπουλαίοι/ Ψαρογιάννηδες και οι Σκυλοδημαίοι, επίσης και τα ξαδέρφια του Γιαννάκης και Νικόλας Δημισκής. Ο ανηψός του Μήτρος Σκυλοδήμος μάλιστα, ανέλαβε και εγγυητής της διαθήκης του, μαζί με τον Μήτρο Αγραφιώτη (Αρχεία Ιστορίας Ορεινού Βάλτου . Αλέξανδρος Ζήκας. Και στο FB).
Ο γιος του, Σπύρος Καραϊσκάκης ήρθε στην ελληνική επικράτεια στα 17 του. Τοτε έγινε ΕΛΛΗΝΑΣ ΠΟΛΙΤΗΣ και ενεγράφη στο Δημοτολόγιο του Δήμου Θυάμου Βάλτου Αιτωλ/νίας (ακριβώς δίπλα στην τουρκοκρατούμενη Σκουληκαριά). Ενεγράφη στους εκλογικούς καταλόγους του Πατιόπουλου, του χωριού της μάνας του το 1856 και ψήφιζε στην Αιτωλοακαρνανία. Έγινε αξιωματικός του ελληνικού στρατού και ηγήθηκε της Επανάστασης στην Ηπειρο στα Ραδοβίζια Άρτας με τον Γιαν. Ράγκο, τους Κοσσυβακαίους κ.α.
Πρωτοστάτησε στην πολιορκία της Άρτας το 1854. Αργότερα έγινε αρχηγός του Γ΄ αρχηγείου στρατού στην ΄Αρτα. Στον πάτριο Βάλτο, στο ελεύθερο τμήμα του που έπεσε στην Ελλάδα, στην Αμφιλοχία, πρωτοεξελέγη και Βουλευτής! Ο Σπύρος έγινε δύο φορές βουλευτής Αιτωλοακαρνανίας, μια φορά Ευρυτανίας, όπου γεννήθηκε και ο γιός του Γεώργιος, στον Φουρνά, όπου και ήταν εγγεγραμένος στο οικείο Δημοτολόγιο (Ταγματάρχης ο Γεώργιος, μετριότητα κατά τον Κορδάτο και ελάχιστα ικανός σύμφωνα και μέ άλλες μαρτυρίες) και μια φορά για 3 χρόνια, Καρδίτσας.
«Εκ του χωρίου Συντέκνου», γράφει πανω δεξιά το απόσπασμα του Δήμου Θυάμου. Στο Νο 7 φαίνεται εγγεγραμμένος ο Σπύρος Καραισκάκης, υπολοχαγός!. (Θερμά ευχαριστώ στον σχολαστικό κι αμερόπληπτο ερευνητή της ιστορίας του Βάλτου και των πέριξ περιοχών κ. Αλέξανδρο Ζήκα).
Με πολεμική του προκήρυξη στις 30 Ιανουαρίου 1854 από το μοναστήρι της Παναγίας Μεγαλόχαρης στο Πέτα, τονίζει ότι η Άρτα είναι η «ΓΗ ΤΗΣ ΓΕΝΝΗΣΕΩΣ ΤΟΥ ΠΑΤΡΟΣ ΜΟΥ» «Αποθνήσκων ο πατήρ μου έκραζε: «λυτρούτε τας Αθήνας», αφείς δε ως μόνον κληροδότημα εις εμέ την μάχαιραν αυτού εξέπνευσε. Λαβών το κληροδότημα του πατρός και τας μεν Αθήνας ευρών ελευθέρας, τη δε γην της γεννήσεώς του δούλην, έδραμον προς υμάς, ω λαέ της Ηπείρου.».
Την προκήρυξη αυτή καθώς και τη διαθήκη του πατέρα του, παρέδωσε ο Σπύρος Καραϊσκάκης στον στενό οικογενειακό του φίλο Κων/νο Παπαρρηγόπουλο, τον «ιστορικό του γένους», που τα δημοσίευσε στην εφημερίδα «Έλλην» το 1867. Φυλάσσεται σήμερα στον Φάκελο για τον Καραϊσκάκη στο Μουσείο Μπενάκη.
Στην «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΥΣ», υπό του Κ. Παπαρρηγοπούλου και στο κεφάλαιο «ΕΛΛΑΣ ΚΑΙ Ο ΚΡΙΜΑΪΚΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ, ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΙΣ ΗΠΕΙΡΟΥ», γράφει συγκεκριμένα για τον Σπύρο Καραϊσκάκη, που τον αναφέρει ως Δημήτριο, όνομα με τον οποίο τον συναντάμε και σε άλλες πηγές.
« Ελλην Αξιωματικός, εκ των ταγμάτων οροφυλακής, φέρων ενδοξότατο όνομα, συνδεόμενων ιδίως μετά της Ηπείρου, ο του μεγάλου ήρωος Γεωργίου Καραϊσκάκη υιός Δημήτριος Καραϊσκάκης, έξελθε των ελληνικών, προς ΄Ηπειρον, ορίων, μετά πολλών οπλιτών..».
Τα κελιά του Μοναστηριού της Κοίμησης Σκουληκαριάς, όπου γεννήθηκε ο Αρχιστράτηγος. (Έχουν ανακαινισθεί μερικώς)
*********
Στο 1821
Λίγο πριν ανάψει το καριοφίλι της λευτεριάς, αφήνει τον Αλή και τα Γιάννενα και έρχεται ξανά στο χωριό του, την Σκουληκαριά. Ξεσηκωμένος ο κόσμος, περιμένει το σύνθημα. Εξουσιοδοτημένος από τον Γώγο Μπακόλα, παίρνει μέρος στη σύσκεψη των Φιλικών στη Λευκάδα. Εκεί στις 30 Γενάρη 1821, Κυριακή των Απόκρεω, παίρνει εντολή να ηγηθεί του αγώνα στην Αιτωλοακαρνανία και στην Ηπειρο.
- Στις 15 Μαίου 1821 λοιπόν, κηρύσσει την επανάσταση στην Ήπειρο, στο Βουργαρέλι Άρτας στο Μοναστήρι «ΑΓΙΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΣ», παρουσία 200 οπλαρχηγών απο την ΄Ηπειρο και την Αιτωλ/νία. (Υπάρχει σχετική επιγραμματική πλάκα ενσωματωμένη στο Μοναστήρι).
- Στις 30 Μαϊου 1821 δίνει την πρώτη μάχη της Επανάστασης. Χτυπά έξω από το Κομπότι Αρτας ενέδρα των Τούρκων και σώζει από βέβαιη αιχμαλωσία απόσπασμα Ελλήνων που βάδιζε ανυποψίαστο προς το χωριό, νομίζοντας πως αυτό είχε πέσει ήδη στα χέρια των Ελλήνων
- Στις 8 Ιουνίου με λίγους μονάχα πολεμιστές και τους χωριανούς του Κουτελιδαίους, διαλύει ξανά στο Κομπότι, στρατόπεδο 3.000 Τούρκων και αναγκάζει τους διασκορπισμένους άντρες του να κλειστούν στο ναό του Αγίου Γεωργίου και σε άλλα κτήρια για να σωθούν. Εκεί βρίζοντας και χλευάζοντας τους Τούρκους, σήκωσε τη φουστανέλα του και τους έδειξε τα οπίσθία του. Ένας Τούρκος τον πυροβόλησε και τον τραυμάτισε. Το βόλι τον τρύπησε στον μηρό του και στα γεννητικά του όργανα. Τότε μεταφέρεται στο στρατιωτικό νοσοκομείο στο Λουτράκι κι εκεί ξεστόμισε την περίφημη φράση που έγινε τραγούδι: «Όταν γυρίσω, θα τους γ@μήσω»!
- Οταν ανάρωσε κι επέστρεψε στην ΄Αρτα, χτυπάει με βοηθό του τον (στρατηγό) Γιάννη Μακρυγιάννη και 300 παλικάρια την τουρκική φρουρά του Νεοχωρίου Άρτας και τη διαλύει. Συγκεντρώνει τρόφιμα και στρατολογεί από εκεί παλικάρια, για τη μεγάλη ώρα που πλησιάζει: Την μάχη της Άρτας. Στο μεταξύ αφάνισε σε άλλη μάχη τον σταθμό των Τούρκων στον Μεσόπυργο Άρτας, μαζί με τον θείο του Γώγο Μπακόλα.
- Στις 15 Νοεμβρίου 1821 το πρωί αρχίζει η μάχη της Άρτας. Σημαντικότατη πόλη της τότε Ελλαδας (Η Αρτα με τα Γιαννενα). Η πόλη καταλαμβάνεται από τους επαναστάτες. Οι Τούρκοι κλείνονται στο κάστρο, στη Μητρόπολη και σε πέντε περιτοιχισμένα σπίτια. Ο Καραϊσκάκης επιτίθεται με παρέα με τον Μάρκο Μπότσαρη και τον Μακρυγιάννη από το Μαράτι. Κι απο τον λόφο οι βαλτινοί αγωνιστές με τον Μπακόλα, τον Αντρέα Ισκο... Φθάνει στο θρυλικό γεφύρι, το καταλαμβάνει και αρπάζει τα κανόνια των Τούρκων, οι οποίοι τρέπονται σε φυγή. Καραϊσκάκης και Μάρκος μπαίνουν πρώτοι στην πόλη και αφήνουν με τον ηρωισμό τους άφωνους τους άλλους αγωνιστές.
«Αυτοί δεν ήταν άνθρωποι, ήταν αετοί στα ποδάρια και λιοντάρια στην καρδιά!» «Ένα τουφέκι έριξαν εις τους Τούρκους και βγάλανε τα σπαθιά. Και τους αφάνισαν και τους έμπασαν εις την χώραν», αφηγείται ο στρατηγός Γιάννης Μακρυγιάννης.
- Αρχές Φλεβάρη του 1822 Καραϊσκάκης και Γώγος Μπακόλας αφανίζουν την φρουρά των Τούρκων στο Πύργο της Σουμερού κοντά στον Γάβρογο.
- Τέλος, στις 4 Ιουλίου του ίδιου έτους, παραδόξως, δεν πήρε ενεργό μέρος στην τραγική μάχη του Πέτα και την σφαγή των Φιλελλήνων, ενώ ο Γώγος Μπακόλας που πολέμησε, κατηγορήθηκε άδικα , για λιποψυχία.
Οι μεγάλες στιγμές της δόξας
Στον ΄Άγιο Βλάσιο Βάλτου Αιτωλ/νίας. ΄Οταν κατά την πρώτη πολιορκία του Μεσσολογγίου σώμα 3.000 Οθωμανών υπο τον Ομέρ Βρυώνη οπισθοχώρησε προς την Άρτα, προσπάθησε να δωροδοκήσει τον Καραϊσκάκη δίνοντάς του 50.000 γρόσια για να τους αφήσει να περάσουν τον Αχελώο. Ο Καραϊσκάκης αρνήθηκε και επιτέθηκε στους Τούρκους οι οποίοι έπαθαν πανωλεθρία. Διακόσιοι, (200) Οθωμανοί νεκροί και μόνο 20 ΄Ελληνες. Κι ακόμα 500 Οθωμανοί πνιγμένοι στα νερά του Αχελώου.
Η ανδρεία του και η λαϊκότητά του τον έκαναν μύθο και θρύλο. Γι’ αυτό και γοήτευε και συνέπαιρνε τους απλούς μαχητές που συνέρρεαν και γέμιζαν τα στρατόπεδά του! Τα παλικάρια ορκίζονταν στο όνομά του. Γιατί σε όλη τη σκληρή του διαδρομή στα σώματα των κλεφτοκαπεταναίων και από τις πρώτες του κιόλας αναμετρήσεις με τους εχθρούς στα βουνά της γενέθλιας γης του Βάλτου και του Ραδοβιζίου, άλλο δεν έκανε παρά να μπαίνει στις μάχες μπροστά και να μοιράζεται με τους συντρόφους του τη ζωή και το θάνατο εξίσου και όλα αυτά μέσα από αντίξοες συνθήκες.
Με κλονισμένη την υγεία του και τον κατατρεγμό των εχθρών του ιδιαίτερα του Α. Μαυροκορδάτου, που ως Διευθυντής της Δυτικής Ελλάδας την άνοιξη του 1824 τον πέρασε από δίκη στο Αιτωλικό για εσχάτη προδοσία. Και κανείς στρατηγός δεν ευτύχησε σαν αυτόν να βλέπει να συρρέουν τα πλήθη κοντά του και, οδηγημένα από τη βεβαιότητα της πανάκριβης πείρας του και το σπινθηροβόλο του βλέμμα, να προχωρούν από νίκη σε νίκη, τη στιγμή που έφτασαν όλα να κρέμονται από μια κλωστή κι ελπίδα στον προσκυνημένο ραγιά.
Στο Χαιδάρι (8-8-1826)
Αναμετρήθηκε με οκτώ χιλιάδες πεζούς και δύο χιλιάδες ιππείς του Κιουταχή. Όταν οι άλλοι συμπολεμιστές του τα χάνουν μπροστά σε τόσο στρατό, που βαδίζει συγκροτημένος, αποφασισμένος και βέβαιος για τη νίκη, ο Καραϊσκάκης περνούσε τα οχυρώματα και εμψύχωνε τους στρατιώτες του. Με διακόσιους αγωνιστές χύνεται ο ίδιος απάνω τους και τους γυρίζει πίσω, σώζοντας το στρατόπεδο από την καταστροφή.
Στην Αράχωβα (11-2826)
Πετιέται απο το ξυλοκρέβατό του άρρωστος απο την φυματίωση και τον πυρετό που τον ροκάνιζε, αρπάζει το γιαταγάνι του και τριγυρνάει σαν διαμονισμένος μέσα στο χωριό, πόρτα-πόρτα, ξεσηκώνοντας τους αγωνιστές που είχαν κρυφτεί μέσα στα σπίτια να φυλαχτούν απο την χιονοθύελα. Τους ξεσηκώνει και κτυπάει το στρατόπεδο των Τούρκων. Απο τους 2.000 Τούρκους γλύτωσαν μόνο οι 300. Το ελληνικό στρατόπεδο σώθηκε και η Επανάσταση πήρε πάλι βαθειά ανάσα. Ο αγώνας οδηγείται πλέον ένα βήμα πιο κοντά στην ελευθερία.
Στο Κερατσίνι (Μάρτιος 1927).
Τρείς με τέσσερις χιλιάδες Τουρκαλβανοί υπο τον Κιουταχή φτάνουν στο Κερατσίνι να χτυπήσουν το ελληνικό στρατρόπεδο. Τα παλικάρια του Καραισκακη αντιστέκονται σθεναρά τέσσερις ώρες στα κανόνια των Τουρκαλβανών. Και τους αφήνουν να πλησιάσουν στα ελληνικά ταμπούρα. Μια χούφτα ΄Ελληνες. Και ρίχνει ο Καραίσκος στην παγίδα τους Τουρκαλβανούς και τους διαλύει οταν πλησιάζουν στα ταμπούρια. Μια ζωογόνος νίκη για την πατρίδα και την επανάσταση στην δυσκολότερη καμπή της
Το τραγικό τέλος
Ήταν στο Φάληρο, 22 Απρίλη 1827 κι οργάνωνε το σχέδιο να χτυπήσει τον Τούρκο που πολιορκούσε την Ακρόπολη. Το μεσημέρι έφαγε λίγο ψωμί και ξάπλωσε να ησυχάσει. Τον έκαιγε ο πυρετός. Η διαταγή του ήταν σαφής: να αποφύγουν οι στρατιώτες του κάθε σύγκρουση με τον εχθρό. Δεν πρόλαβε να ησυχάσει ομως όταν άκουσε πυροβολισμούς. Καποιοι μεθυσμένοι Ελληνες, άρχισαν να πυροβολάνε τους Τούρκους. Πετάχτηκε από το στρώμα και παρότι τον έκαιγε ο πυρετος, καβαλάει το άλογό του και τρέχει οργισμένος στη μάχη.
Ήταν 4 το απόγευμα. Ένα βόλι χτυπά το βουβώνα του. Δεν είναι τίποτα, λέει. Μα κατα βάθος ΄ηξερε οτι το τραύμα ήταν θανάσιμο . «Επληγώθη από το μέρος των Ελλήνων, εγνώριζε τον αίτιον και αν ήθελε ζήσει, ήθελε τον κάμει γνωστόν και εις το στρατόπεδον», γράφει ο βιογράφος του Δημήτριος Αινιάν. Στις 4 το πρωί της 23ης Απρίλη του 1827, πριν ξημερώσει του Αγίου Γεωργίου, ο Γεώργιος Καραϊσκάκης παραδόθηκε στο βόλι του θανάτου. ΄Αγνωστο ομως αν τελικά πληγώθηκε απο χέρι ελληνικό. Το πιο πιθανό είναι να ήταν τούρκικο.
Τον έκλαψε η Ρωμιοσύνη. Και τον τίμησε και τον αποχαιρέτησε σαν πατέρα της και θρήνησε την απουσία του. Τάφηκε κατ’ επιθυμίαν του στο ναό του Αγίου Δημητρίου στη Σαλαμίνα.
Αυτό το κατατρεγμένο από την γέννα του παλικάρι, που δεν υποτάχτηκε στη μοίρα του και δεν κρύφτηκε μες στο ανώνυμο πλήθος, για να κρύψει σε αυτό τη ντροπή που προσπαθούσαν να του φορτώσουν οι άλλοι. Γυφτος και Μούλος! Ότι κέρδισε το κέρδισε μόνο με το σπαθί του. Και με τη λεβεντιά του.
Κι αντήχησε το όνομά του στις στεριές και τα πέλαγα και ένας φόβος απλώθηκε για το μέλλον τους στις καρδιές των Ελλήνων, όταν πλάγιαζε πλέον για πάντα, ηρωικός και μετάλλινος, σαράντα πέντε μόλις χρονών, στα ιερά χώματα της Σαλαμίνας. Αργότερα το 1835 με Βασιλικό Διάταγμα του Όθωνα, τα οστά του μεταφέρθηκαν στο Φάληρο, εκεί όπου τραυματίστηκε θανάσιμα. Και μετά την κατασκευή του σταδίου που φέρει το όνομά του, δημιουργήθηκε ένα κενοτάφιο, διότι τα λείψανα του ιδίου και εικοσι συναγωνιστών του πετάχθησαν από εργάτες του Δήμου Πειραιά, που ανακαίνιζαν το μνημείο, στην δεκαετία του 1970.
*****
Το 1996, ο ιερέας του Ναού Αγ. Δημητρίου Σαλαμίνος, πάτερ Ανάργυρος Ευδαίμων, ανέσκαψε εντός του Ναού (ο οποίος είχε επεκταθεί με τα χρόνια) και βρήκε το κασελάκι με τα 8 οστά του ήρωα, που είχε αποκρύψει ο ιερέας την εποχή που ο Όθωνας έκανε την ανακομιδή και μεταφορά των λειψάνων στο μνημείο του Φαλήρου. Απο τα 8 οστά, τα 2 δόθηκαν στην γενειτειρά του Σκουληκαριά Αρτας το 2000, όπου ενταφιάστηκαν στην πλατεία του χωριού με καθε επισημότητα παρουσία των αρχών της Σαλαμίνος, Αρτας και των Ι. Μητροπόλεων. Τα υπόλοιπα ετάφησαν εκ νέου στο νεο μνήμα του, στον Ι. Ναό Αγ. Δημητρίου
Η Οδύσσεια των Λειψάνων του.
O θάνατός του έγινε κι αυτός «θρίλερ» απο τον αναφερθέντα μεταγενέστερο ερευνητή Γ. Βλαχογιάννη, ο οποίος εισήγαγε την άποψη οτι σκοτώθηκε απο ελληνικό χέρι με εντολή Μαυροκορδάτου (πράγμα που δεν ισχύει ).
Ο Γ. Καραϊσκάκης τάφηκε στην Σαλαμίνα στον Ναό του Αγ. Δημητρίου. Αργότερα, επί ΄Οθωνα, τα οστά του μεταφέθηκαν στον Πειραιά και τοποθετήθηκαν στο μνημείο που έστησε ο Δήμος μπροστά στο Στάδιο Καραϊσκάκη, ανακατεμένα με τα οστά 20 συμπολεμιστών του. Επί Δημαρχίας Σκυλίτση το 1971, έγινε ανακαίνιση του μνημείου και τα οστά πετάχτηκαν με τα μπάζα, από τους άσχετους εργάτες. Επαναλαμβάνω ότι μαζί με τον Καραΐσκάκη, είχαν ταφεί και τα οστά 20 συναγωνιστών του, άρα ήταν αδύνατο, τουλάχιστον μέχρι πριν λίγα χρόνια, να ξεχωρίσουμε ποια θα ήταν του Αρχιστρατήγου, αν δεν είχαν πεταχθεί! Και τα οστά πετάχτηκαν στον Σαρωνικό με καθε βεβαιότητα!
Το 1996 το εκκλησιαστικό συμβούλιο του Αγ. Δημητρίου Σαλαμίνας ξανάνοιξε τον τάφο και τον ανάσκαψε, και κατόπιν αιτήματος της Νομαρχίας ΄Αρτης και του Δημάρχου του Δήμου "Γεώργιος Καραϊσκάκης" δόθηκαν 2 απο τα 8 οστά που είχε κρύψει ο Ιερέας σε μια λάρνακα, θαμένα εντός του Ναού. Τα υπόλοιπα αναπαύονται ακόμα εντός του νεου μνήματος στον περίβολο του Ναού. Τα άλλα οστά, των 22 συναγωνιστών και του Καραϊσκάκη, που είχαν μεταφερθεί στο Φάληρο, πετάχτηκαν μετά πάσης βεβαιότητος, μαζί με τα μπάζα στον Σαρωνικό, όταν ανακαινίζονταν το μνημείο το 1971.
Η λειψανοθήκη στο μνημείο του στην Σκουληκαριά!
Λεγεται πώς οι συμπολεμιστές του Γεώργιου Καραϊσκάκη έγραψαν με τα ίδια τους τα χέρια στον πρώτο τάφο στη Σαλαμίνα (αυτόν που ανεσκάφη για να μεταφερθούν τα οστά στο Φάληρο κι έτσι κατεστράφη η πρώτη επιτύμβια πλάκα) Ανεπιβεβαίωτο: «Ο ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΚΑΡΑΪΣΚΑΚΗΣ ΓΕΝΝΗΘΗΣ ΕΝ ΑΡΤΗ ΚΑΙ ΔΙΑΠΡΕΨΑΣ ΕΙΣ ΠΟΛΛΑΣ ΜΑΧΑΣ ΕΠΕΣΕΝ ΕΝΔΟΞΩΣ ΕΝ ΤΗ ΑΚΡΟΠΟΛΕΙ ΤΩΝ ΑΘΗΝΩΝ ΜΑΧΟΜΕΝΟΣ ΤΗΝ 22 ΑΠΡΙΛΙΟΥ 1827».
Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης και γεννήθηκε (σύμφωνα με απολύτως όλους τους άμεσους -συνομήλικους βιογράφους του και τις αναφορές στα γραπτά των άμεσων συνεργατών του) και έδρασε στη Σκουληκαριά της Άρτας. Η Σκουληκαριά ήταν η γενέτειρα του και την ένιωθε για πραγματική του πατρίδα και σε όλους τους συνομιλητές και συναγωνιστές του αυτήν ανέφερε ως γενέτειρα και πατρίδα του.
Ιστορικές πηγές
Ξαφνικά, προέκυψε στις αρχές του 20ου αιώνα ενα θέμα διεκδίκησης της γενέτειρας απο το χωριό Μαυρομάτι Καρδίτσας, διότι κατά μια μαρτυρία, που άκουσε ο Χριστόφορος Περραιβός και την κατέγραψε, γεννήθηκε ο Γεώργιος 9 χιλιόμετρα πλησίον του χωριού, σε μια σπηλιά! Γι αυτήν την μαρτυρία λοιπόν, στήθηκε ολόκληρη πολιτική σκευωρία, όπως θα δούμε παρακάτω.
Βέβαια ο Καραϊσκάκης έζησε (κατά παράδοση, που δεν αμφισβητείται) στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου Μαυροματίου τα 3-4 πρώτα χρόνια της ζωής του, όπως είδαμε. Δεν έζησε όμως σε κανένα χωριό Μαυρομάτι. Ούτε γεννήθηκε σε καμία σπηλιά! ΄Εκτοτε, μετά τα 4 πρώτα χρόνια της ζωής του στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου, καμία απολύτως σχέση δεν ξαναείχε με την περιοχή του Μαυροματίου Καρδίτσας. Όπως είδαμε, καμία του πολεμική δραστηριότητα δεν σημειώθηκε στα μέρη αυτά. Ούτε καν επαγγελματική. Πέραν του Βάλτου και των Ραδοβιζίων, υπάρχει μια δράση του στο Αρματολίκι των Αγράφων, που ήταν προσοδοφόρο και διαγκωνίζονταν πολλοί για να το αποκτήσουν, που ήταν στα σύνορα Βάλτου-Καρπενησίου. Στήν ιστοριογραφία αναφέρεται σαν αρματολίκι ανήκων στην Ήπειρο, αν και επεκτείνονταν εκτός γεωγραφικών ορίων της Ηπείρου. Ενώ έμενε π.χ. στα Τρίκαλα, στην Καλαμπάκα, σχεδόν κάθε καλοκαίρι όταν έκανε τον έμπορο σφαχτών, στην Καρδίτσα δεν έζησε και δεν έκανε τίποτε πέραν των πρώτων 3-4 ετών της ζωής του στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου. Ο χώρος της προεπαναστατικής στρατιωτικής και πολεμικής του δράσης ήταν η Σκουληκαριά, η ΄Αρτα, τα όρη του Βάλτου, το Ραδοβίζι και η περιοχή των νότιων και δυτικών Αγράφων του Καρπενησίου. Δίπλα στον Κατσαντώνη, στον γέρο Δίπλα, στον Σκαλτσογιάννη, πάντοτε δίπλα στον θείο του Γώγο Μπακόλα, με τα πρώτα ξαδέρφια του τους Δημισκαίους και τα παιδιά του Γώγου δευτεροξαδέρφια του. ΄Οταν ο ίδιος λέει στον Ιταλό βιογράφο του Πέκκιο: "ΕΙΜΑΙ ΗΠΕΙΡΩΤΗΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΤΑΝ", τι αντεπειχείρημα για την γενετειρά του να εκφέρει καποιος;
Η σπηλιά, μικρό κοίλωμα κι οχι σπηλιά, 9 χλμ. μακριά του Μαυροματίου, που κατά τον θρύλο που ανέφερε ο Περραιβός γεννήθηκε ο Καραϊσκάκης. Ο Περραιβός δεν αναφέρει την συγκεκριμένη σπηλιά. Ούτε καν την περιοχή που μπορεί να ήταν. Η εν λόγω σπηλιά της φωτογραφίας ορίστηκε αυθαίρετα εκ των υστέρων, απο κάποιους, αφού έπρεπε να βρεθεί και μια σπηλιά για να δέσει η πληροφορία του. *************** Το περίεργο με αυτή τη σπηλιά είναι ότι, βρίσκεται ανατολικά του Μοναστηριού του Μαυροματίου. Δηλαδή, όταν κάποιος έρχεται απο την Ήπειρο (η μητέρα του Καραϊσκάκη εν προκειμένω) προς την Καρδίτσα, μέσω της μοναδικής και κοντινότερης γέφυρας, του Κοράκου, ή ακόμα και μέσω περαταριάς, αν υπήρχε, φτιάνει πρώτα στο Μοναστήρι του Αγ. Γεωργίου Μαυροματίου και μετά απο 9 χλμ. ανατολικά στην εν λόγω σπηλιά. Αν λοιπόν έφτασε στο Μοναστήρι η Ζωή και της παραχώρησαν άσυλο, πως βρέθηκε κατόπιν να γεννάει σε σπηλιά, 9 χλμ. ανατολικότερα του Μοναστηριού; Πώς και γιατί προσπέρασε/ έφυγε απο το Μοναστήρι; Και γιατί στην σπηλιά; Αφού υπήρχαν κι άλλοι συνοικισμοί ακόμα και γρέκια βοσκών στην ενδιάμεση περιοχή, που θα την βοηθούσαν στην γέννα, πως κατέληξε να γεννήσει στην σπηλιά μόνη της;;;***************
**Να τονίσουμε πως ο εξ Αρκαδίας Πελοποννήσου Ακαδημαικός, Νίκος Βέης, υποψήφιος βουλευτής Καρδίτσας το 1910 με το κόμμα «Λαικό-Εργατικό Κόμμα», οπαδός κι αυτός της θεωρίας γέννησης του Καραισκάκη στην Καρδίτσα (φίλος του Βλαχογιάννη και του στρατηγού Πλαστήρα, αναγκαστικά λοιπόν αφού ζητούσε την ψήφο των Καρδιτσιωτών, έπρεπε να πει πως και ο Καραισκάκης γεννήθηκε στην Καρδίτσα), επισκεύτηκε την εν λόγω σπηλιά (με επιτροπή άλλων «σοφών») και γνωμάτευσε οτι είναι αδύνατον να γεννήθηκε εκεί ο Καραισκάκης και νά έζησε κάποιο καιρό εκεί η λεχώνα μητέρα του. Αντιπρότεινε δε να «βαφτιστεί» ως γενέτειρα μια άλλη σπηλιά, 4,5 χλμ, δυτικότερα ! (Επιβεβαίωσε με αυτό, οτι το θέμα σπηλιά είναι ανύπαρκτο και κατασκευασμένο. Αληθινή Ντίσνευλαντ).
**Να τονίσουμε επίσης οτι τα κόμματα έστελναν εκείνη την εποχή κάποιες προσωπικότητες απο άλλες περιοχές της Ελλάδος να πολιτευτούν στην Θεσσαλία. (΄Οπως ο αναφερόμενος Νίκος Βέης, ο Λεων Μελάς στην Λάρισα κ.α.). Διότι η Θεσσαλία είχε μεγάλο πληθυσμό, άρα πολλές έδρες, διότι ήταν η οικονομική καρδιά της Ελλάδος (είχαν επενδύσει εκεί πολλά δισεκατομύρια 40 ζάπλουτοι ΄Ελληνες της Ομογένειας) και διότι ήταν το κέντρο των πολιτικο-κοινωνικών εξελίξεων, που οδήγησαν στο Κιλελέρ. Φυσικά ο Ν.Βέης, ως Πελοπονηνήσιος, υποψήφιος βουλευτής στην Καρδίτσα, δεν θα μπορούσε να πει στους Καρδιτσιωτες ψηφοφόρους οτι οτι ο Καραισκάκης δεν γεννήθηκε εκεί. Νομίζω ειναι κατανοητό.
Ο πρώτος και παλιότερος βιογράφος του ο Γαζής , έγραψε:
-Γεώργιος Γαζής: Ο Γεώργιος Γαζής, πρώτος βιογράφος, πρώτος γραμματέας του, μυστικός σύμβουλος και χιλίαρχος του στρατηγού Καραϊσκάκη, γράφει στην Αίγινα το 1828: «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης κατήγετο από την Άρταν (εξ Αμφιλοχίας) από χωρίον Σκουληκαριάν». Βιογραφία των ηρώων Μάρκου Μπότσαρη και Καραϊσκάκη, 1828, σ.17 : «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης κατήγετο από την Άρταν (εξ Αμφιλοχίας), από χωρίον Σκουληκαρυιάν».
-Ο συναγωνιστής του, στρατηγός Γιάννης Μακρυγιάννης σημειώνει σε γράμμα του προς τον κυβερνήτη Ι. Καποδίστρια: «Μετρούμεν ενδόξως υπέρ πατρίδος πεσόντας περίπου των 400 Αρτινών Αγωνιστών, στους οποίους συγκαταλέγεται και ο αείμνηστος Γεώργιος Καραϊσκάκης».
-Ο Ιταλός δημοσιογράφος και εμπορικός ακόλουθος στα Γιάννενα, Ιωσήφ- Τζιουζέπε Πέκκιο, όταν επισκέφθηκε τον Καραϊσκάκη στο Άργος το 1825 του πήρε μια συνέντευξη κι έγραψε μια πρωτότυπη βιογραφία του. Δηλαδή, όπως ακριβώς του τα ειπε ο στρατηγός: "ΕΙΜΑΙ ΗΠΕΙΡΩΤΗΣ, ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΡΤΑΝ"! Camillo Ugoni, Vita e scritti di Giuseppe Pecchio, 1836, σ.161 : «Pecchio, descritte le visite e conversazioni da sè fatte in compagnia del generale Roche al generale Giorgio Caraiscachi, Epirota nativo di Arta».
- Ο F.C.H.L. POUQYEVILLE (Πουκεβίλ) Γενικός πρόξενος της Γαλλίας στον Αλή Πασά, λόγιος και ιστορικός συγγραφέας, φίλος του Καραισκάκη στα Γιάννενα, γράφει: «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης, γεννηθείς το έτος 1782 εις Σκούλι της Καρυάς, εν τη επαρχία της Άρτας, ήτο υιός καλογραίας». Pouqueville, Francois Charles Hugues Laurent, Ιστορία της Ελληνικής Επαναστάσεως : Μετάφρασις νέα συμπεπληρωμένη με 50 χρωματιστάς εικόνας εκ της πινακοθήκης του Μονάχου, 1901, σ.955
-Ο βιογράφος, συμπολεμιστής και δεύτερος στην σειρά ιδιαίτερος γραμματέας του Δημήτριος Αινιάν γράφει: «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης εγεννήθη εις το 1872 έτος. Η μήτηρ του ήτον καλογραία γεννημένη εις το χωρίον Σκουληκαριάν της επαρχίας Άρτας».
-Ο εθνικός ιστορικός Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος, στενός φίλος του γιού του Σπυρίδωνος Καραισκάκη, γράφει στην Βιογραφία του: «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης εγεννήθη το 1782 εις Σκουληκαρυάν (ή Σκωληκοκαρυάν) της επαρχίας Άρτας από μοναχής τινός».
-Ο K. MENDELSSOHN – BARTHOLDY (Μπαρθόλδυ) γράφει το 1828 στην Ιστορία της ελληνικής επαναστάσεως: Karl Mendelssohn Bartholdy, Geschichte Griechenlands, Volume 1, 1828, σ.430 : «Georg Karaiskakis*, 1782 zu Skuli Karia in der Provinz Arta» . «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης γεννηθείς εν Σκουληκαριά της επαρχίας Άρτης εν έτει 1782 ήτο υιός καλογρέας, πατρός δε αγνώστου».
-Ο Νικόλαος Κασομούλης (Μακεδόνας αγωνιστής, απο το Πισοδέρι Φλώρινας, τρίτος στην σειρά ιδιαίτερος γραμματέας του), «Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων» (1821-1833)- Τόμος Α΄, σ.267, : «Ο Καραϊσκάκης κατάγετο από το Ραδοβίζι ΄Αρτας και οί συγγενείς του περιορίζοντο μόνον είς αυτό το τμήμα».
-Ο Camillo Ugoni, Vita e scritti di Giuseppe Pecchio, 1836, σ.161 : «Pecchio, descritte le visite e conversazioni da sè fatte in compagnia del generale Roche al generale Giorgio Caraiscachi, Epirota nativo di Arta».
-Ο Gustav Friedrich Hertzberg (Χέρτσμπεργκ), Geschichte Griechenlands: Th. Von der Vollendung der osmanischen Eroberung bis zur Erhebung der Neugriechen gegen die Pforte (1470-1821), 1878, σ.367 : «Georg Karaiskakis, ein Epirote aus Skylikaria, einige Meilen östlich von Arta».
- Ο Auguste Jean Raymond Fabre, (Φάμπρ) Histoire Du Siege de Missolonghi: Suivie de Pieces Justificatives, 1827, σ.191 : «George Karaïscaki, originaire d'Arta, s'était déja distingué, avant la révolution grecque, par ses exploits comme Klephte».
-Ο Π. Κανελλόπουλος, ακαδημαϊκός, καθηγητής πανεπιστημίου και πρωθυπουργός της Ελλάδας γράφει στην Ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος το 1976: «Ο Γεώργιος Καραϊσκάκης είχε γεννηθεί σε ένα χωριό της περιοχής της Άρτας».
- Ο Σουλιώτης συναγωνιστής του Καραϊσκάκη Λάμπρος Κουτσονίκας αναφέρει κι αυτός πως: «Ο Καραϊσκάκης κατάγονταν από το Ραδοβίζι».
-Οπως και ο μεγαλύτερος «απομνηματογράφος» του 1821, Φώτης Χρυσανθόπουλος «Φωτάκος» εκ Μαγούλιανων Αρκαδίας.
-Ο γιός του ο Σπύρος Καραϊσκάκης, θεωρεί την ΄Αρτα πατρίδα του με λόγους και έργα, που είδαμε πιο πάνω
-Η διαθήκη του Ιδίου του Καραϊσκάκη, που φυλάσσεται στο Μουσείο Μπενάκη, δίνει ξεκάθαρα στοιχεία.
. -Η Πλάκα που ήταν ενσωματωμένη απο τον Μάρτιο του 1871 (πολύ πριν ξεσπάσει η διαμάχη της γέννησης) στον Ι. Ναό της Παναγίας Σκουληκαριάς, όπου γεννήθηκε ο Καραισκάκης και φυλάσσεται στο Μουσείο της Παρηγορήτριας Αρτας και αναγράφει: «1871. Εις τον Ι. Ναόν της Κοιμήσεως της Θεοτόκου, εγεννήθη ούτος ο διάσημος αγωνιστής του 1821, (Γεώργιος Καρα ϊ σκάκης)»
Και πάρα πολλοί ιστορικοί επιστήμονες
- Ο Χριστόπουλος Γ., Ιστορία του Ελληνικού Έθνους: Νεώτερος Ελληνισμός από 1833 ως 1881, τ. 'ΙΓ, Εκδοτική Αθηνών, Αθήνα, 1977, σ.150, Ομιλία του γιού του Γεωργίου Καραϊσκάκη, Σπυρίδωνος, στο Πέτα της Άρτας προς τους κατοίκους της περιοχής τον Ιανουάριο του 1854 : «Ή έπίθεση όρίστηκε γιά τις 31 Ιανουαρίου και τήν παραμονή ό Καραϊσκάκης ώς γενικός άρχηγός, άπηύθυνε σπουδαία γιά τόν παλμό της και κυρίως γιά τό περιεχόμενο της προκήρυξη, στήν όποία άνάμεσα σέ άλλα άνέφερε «Αποθνήσκων ό πατήρ μου έκραξε "λυτροΰτε τάς Αθήνας" άφείς δέ μόνον κληροδότημα εις έμέ τήν μάχαιραν αύτοΰ έξέπνευσε. Λαβών τό κληροδότημα τοΰ πατρός και τάς μέν Αθήνας εύρών έλευθέρας, τήν γήν δέ τής γεννήσεώς του δούλην. έδραμον πρός ύμάς, ώ λαέ τής Ηπείρου, και τήν σημαίαν τής έλευθερίας ύψωσα μεθ' ύμών.»
-Σύγχρονος Εγκυκλοπαίδεια Ελευθερουδάκη μετά πλήρους λεξικού της ελληνικής γλώσσης, Συλλογικό έργο, Αθήνα, εκδ.5η, τόμος 22 : «Σκουληκαριά (ή). "Εδρα κοινότητος της επαρχίας "Αρτης και Τζουμέρκων, του νομού "Αρτης, εν χώρα ορεινή. "Εχει 476 κατ., και άρχαίαν μονήν του 'ΙΓ αιώνος τιμωμένην επ' ονόματος της Θεοτόκου. Είνε πατρίς του στρατάρχου της Επαναστάσεως Γεωργ. Καραϊσκάκη.».
- Και ο Ακαδημαικός και πρωθυπουργός Σπύρος Μαρκεζίνης, στην σημαντικοτερη ισως Πολιτική Ιστορία του Νεώτερου Ελληνισμού, που εχει γραφτεί εως σήμερα.
Και δεκάδες άλλες πηγές. Δεν υπάρχει δε ουδεμία άμεσος πηγή, που να αναφέρει το Μαυρομάτι.
*****
Ο ΠΕΡΑΙΒΟΣ: Σημειώνουμε εδώ πως η μοναδική θεωρούμενη ως άμεσος πηγή, (δεν είναι όμως άμεσος κατ ουσίαν, διότι ο Περραιβός δεν είχε ιδία γνώση, δεν μιλούσε καν με τον Καραϊσκάκη, απλώς κάπου το άκουσε), ο Χριστόφορος Περαιβός λοιπόν, Θεσσαλός (Μακεδόνας εκ Πιερίας που αυτοαποκαλούνταν Θεσσαλός) στρατιωτικός, σύντροφος του Ρήγα, ήρωας και αμύντωρ του Σουλίου, που ποτέ όμως δεν είχε γνωρίσει τον Καραισκάκη απο κοντά, εξ αγχιστείας συγγενής του Μαυροκορδάτου, ένεκα του οποίου ο Καραισκάκης έτρεφε έχθρα απεναντί του, μιλάει στα πολεμικά του απομνημονεύματα και διασώζει μια διαφορετική παράδοση, ότι ο Γεώργιος Καραϊσκάκης γεννήθηκε κάπου κοντά στο Μαυρομάτι (Οχι σε σπηλιά φυσικά, η σπηλιά επινοήθηκε αργότερα).
Προσέξτε τι γράφει ο Περαιβός στο παρακάτω απόσπασμα: Γεννήθηκε κάπου στο Μαυρομάτι. Κατόπιν η μητέρα του κατέφυγε σε μια σπηλιά για να κρυφτει να μην τιμωρηθεί για την πράξη της απο τους Τουρκους (ποια πράξη;;;Τι σχέση είχαν οι Τούρκοι;;;) και μολις σαράντισε ξαναγύρισε στην Σκουληκαριά, όπου ο Καραισκάκης έζησε μέχρι τα 15... Πλήρης συγχιση. Δεν το κάνει εκ προθέσεως, διότι εξ αρχής αρχίζει την αφήγησή του για τον Καραισκάκη με την φράση : «παρα πολλών λέγεται...» (προσωπικά πιστεύω οτι τελούσε σε σύγχιση και το αντίστροφο ήθελε να γράψει. Οτι δηλ. γεννήθηκε στην Σκουληκαριά και αφού σαράντισε πήγε προς το Μαυρομάτι για να μην τιμωρηθει, οχι απο τους Τούρκους, αλλά απο τους συγγενείς της.... ΄Ακουσε λοιπόν κάτι πρόχειρα και το έγραψε κι αυτός πρόχειρα).
Τον Περραιβό αντέγραψαν οι μεταγενέστεροι, νεοερευνητές του επομένου αιώνα, ο Σουρμελής, ο Βέης, ο Ράδος, μα προπαντός ο Γιαννης Βλαχογιάννης, πάντοτε κατά το δοκούν και κατά το συμφέρον τους, πού επηρέασαν με την σειρά τους την δική μας εποχή . Ομως δεν ειναι άμεσες, γνήσιες κι αληθινές πηγές. Μυθοπλασία γράφουν.
ΒΛΑΧΟΓΙΑΝΝΗΣ. ΓΙΑΝΝΗΣ: O κυριότερος νεο-ερευνητής του Καραισκάκη (1870-1946). Εξέδωσε ερευνες για τον Καραϊσκάκη το 1903, το 1922, το 1942, περνώντας 20 χρόνια από την ζωή του μελετώντας την ζωή των ηρώων Κολοκοτρώνη, Καραϊσκάκη κ.α., όπως δήλωσε κι ο ίδιος. Για τον λόγο αυτό θεωρήθηκε ως το «ευαγγέλιο» των μελετητών για τον Καραϊσκάκη. Όλοι ανατρέχουν σε αυτόν όταν θέλουν κάποια πληροφορία κι όχι στις πρωτογενείς πηγές. («αφού τα λέει όλα το Κοράνι, τι χρειαζόμαστε τα άλλα βιβλία;», είπε κι ο Χαλίφης Ομάρ, όταν έκαψε την βιβλιοθήκη της Αλεξάνδρειας).
Ήταν στενός φίλος του στρατηγού και πρωθυπουργού Νικολάου Πλαστήρα, ο οποίος ήταν από το χωριό Μορφοβούνι (Βούνεσι) της Καρδίτσας, κοντά στον τόπο που διεκδικεί την γενέτειρα του Καραϊσκάκη.
Ο στρατηγός Πλαστήρας δε, τον είχε διορίσει Διευθυντή του Γενικού Αρχείου του Κράτους και ο Βλαχογιαννης του είχε μεγάλη υποχρέωση δια τούτο.
Από τον στρατηγό λοιπόν έμαθε ότι ο παππούς του στρατηγού, Νίκος Πλαστήρας, είχε πολεμήσει το 1821 με το σώμα του Καραϊσκάκη. Το όνομα Νίκος Πλαστήρας δεν αναφέρεται πουθενά στους αγωνιστές του 1821, δεν διασταυρώνεται, αλλά δεν αμφιβάλλουμε στα λόγια του στρατηγού, καθότι ο παππούς του μπορεί να ήταν ένας απλός στρατιώτης και δεν αναφέρεται ονομαστικά.
Όταν ο Βλαχογιάννης άρχισε την έρευνα για τον Καραϊσκάκη, ζήτησε από τον φίλο του στρατηγό, να του υποδείξει κάποια άτομα να τον ενημερώσουν για την παιδική ηλικία του Καραϊσκάκη. Κι εκείνος του υπέδειξε τον συνταξιούχο στρατιωτικό ιερέα (ταγματάρχη) Χαράλαμπο Πασιαλλή, από τον Ελληνόπυργο Καρδίτσας και τον Δικαστικό από την Αργιθέα Καρδίτσας Περικλή Αλεξανδρή. (Δηλαδή, ο Βλαχογιαννης θεωρούσε, εκ προοιμίου ως δεδομένο, ότι γεννήθηκε στην Καρδίτσα, πριν καν συγκεντρώσει τα στοιχεία που έψαχνε. Διότι δεν ζήτησε το ίδιο πράγμα, αντιστοίχους ανθρώπους δηλαδή και στην Άρτα, ώστε να έχει και τις δυο απόψεις).
Ο παπά Χαράλαμπος απο την Γράλιστα/ Ελληνόπυργο είχε γεννηθεί το 1870, 100 χρόνια μετά την γέννηση του Καραϊσκάκη, αλλά είχε αναμνήσεις λέει από την οικογένεια του για τον Καραϊσκάκη και μίλησε στον Βλαχογιάννη γύρω στο 1920 (Απορίας άξιο. Κατά τον Βλαχογιάννη, ο Καραϊσκάκης γεννήθηκε στο Μαυρομάτι, αλλά αυτός έψαξε τα στοιχεία για τα πρώτα χρόνια της ζωής του στον Ελληνόπυργο και στην Αργιθέα; Οι κάτοικοι του Ελληνόπυργου και της Αργιθέας λοιπόν έδωσαν τις πληροφορίες αυτές στον Βλαχογιάννη κι όχι οι κάτοικοι του Μαυροματίου).
Η μέθοδος έρευνας του Βλαχογιάννη ήταν η εξής: Να αποστείλει εγγραμμάτους αντιπροσώπους στα χωριά του Βάλτου και της Καρδίτσας και σε σημεία που του υπέδειξε ο στρατηγός Πλαστήρας, να του συγκεντρώσουν υλικό και μαρτυρίες, τις οποίες επεξεργάζονταν ο ίδιος στην Αθήνα.
Για την μέθοδο αυτή διαμαρτύρεται ο εκ Μαυρομματίου Καρδίτσας συγγραφέας Νίκος Βλάχος, στο βιβλίο του για τον Καραϊσκάκη που εξέδωσε το 2020, (αναζητήστε το google με το όνομα του συγγραφέα), ότι οι απεσταλμένοι του Βλαχογιάννη στο Μαυρομάτι δεν συνέλλεξαν με ζήλο το εκεί ιστορικό υλικό, με αποτέλεσμα να υστερούν οι πηγές για το Μαυρομάτι, σε σχέση με τον Ελληνόπυργο Καρδίτσας, όπου ο Βλαχογιάννης γράφει ότι κατέφεγε ο Καραϊσκάκης μετά τον θάνατο της μητέρας του κι έζησε ως παιδί σε κάποια σπηλιά….
Γενικά. Ο Βλαχογιάννης συνέλλεξε πολλές μαρτυρίες στην Καρδίτσα, που αν τις διαβάσετε η μια δεν έχει καμία σχέση με την άλλη. Κάθε άνθρωπος του έλεγε και κάτι διαφορετικό. Ιστορίες φανταστικές και θρύλοι που πλάθονταν για τον Καραισκάκη. (Κυκλοφορούν πολλά στο ιντερνετ. Αναζητήσετε στο google τα χωριά της περιοχής Καρδίτσας και τη σχέση τους με τον Καραϊσκάκη). Και κάθε χωριό λέει επίσης κάτι διαφορετικό. Ότι έγραψε λοιπόν, είναι εντελώς αδιασταύρωτο. Δεν μοιάζει καν με αυτό που έγραψα εγώ παραπάνω για τον Νικόλαο Πλακιά, ότι «μου φαίνεται πως αυτός πρέπει να είναι ο πιο πιθανός πατέρας», διότι δεν εκφράζω βεβαιότητα, αλλά γράφω πως «μου φαίνεται».
Απορίες:
*Αφου ο Βλαχογιάννης ήταν ο Διευθυντής των Γενικών Αρχείων του Κράτους; Γιατι δεν τα έψαχνε, ώστε να βρεί περισσοτερα;;;
*Πήγε ο Βλαχογιάννης και στην Δουνιστα και του είπαν οι ΄Ισκαιοι, αυτό που αναφέρει ο κ. Νίκος ΄Ισκος στην επιστολή του, ότι δηλαδή ο Καραϊσκάκης με την Ζωίτσα ζούσε από 3-4 ετών μέχρι 13 στην Δούνιστα, οπότε τους έδιωξε ο Δημ. ΄Ισκος στην Σκουληκαριά πιεζόμενος από το περιβάλλον του και την γυναίκα του;
* Γιατί απο την μία ο Βλαχογιάννης θεωρεί με απόλυτη βεβαιότητα ότι ο Δημ. ΄Ισκος είναι ο πατέρας του Καραϊσκάκη. Και από την άλλη θεωρεί ότι η μαρτυρία των συγγενών του Καραϊσκάκη, των άλλων απογόνων του πατέρα του, δηλαδή των Ισκαίων, που λένε πως στο σπίτι τους ζούσε ο Καραϊσκάκης από 3- 13 ετών δεν είναι η ορθή, αλλά είναι ορθές οι φήμες που άκουσε από άσχετους και περαστικούς στα χωριά της Καρδίτσας, πως ζούσε στη σπηλιά του Λάλα στον Ελληνόπυργο Καρδίτσας και ήταν κλεφτοκοτάς στην περιοχή μέχρι 17-18 ετών;;;
Κι αν δέν έζησε (κατα τον Βλαχογιάννη) καθόλου στο σπίτι του ΄Ισκου στην Δουνιστα, τότε πως πήρε το επωνυμό του «Καρα-ίσκος»; Αφου κανείς δεν γνώριζε ποιος θεωρειται πιθανός πατέρας του τότε, ειδικά στην μακρυνή Καρδίτσα, ώστε να τον αποκαλούν ΄Ισκο-Καραίσκο απο μωρό. Πότε έγινε η πρώτη του επαφή με τον Δημ. Ισκο- Καραίσκο και του έμεινε το όνομα, αν ζούσε μέχρι τα 17 στην Καρδίτσα;;;;;;.
*Στην Σκουληκαριά και στην Φλωριαδα, που ζούσαν τα πρώτα ξαδέρφια του οι Δημισκαίοι, δεν έστειλε αντιπροσώπους να τους μιλήσουν; Έστειλε λέει και στην Σκουληκαριά. Δεν ξέρουμε με ποιον μίλησαν, διότι δεν συμπεριέλαβε τις μαρτυρίες τους, διότι τις θεώρησε ανακριβείς. Κι αν έστειλε λοπόν, οι Δημισκαίοι σίγουρα θα του είπαν ότι από παιδιά ήταν μαζί στο βουνό (όπως μαρτυρούν οι ίδιοι). Και θεώρησε ότι τα πρώτα ξαδέρφια του Καραϊσκάκη δεν λένε αλήθεια, αλλά λένε οι περαστικοί από την Καρδίτσα που έχουν αναμνήσεις;!
Τους Μπακολαίους, τους ρωτησε; Ο Πάνος Μπακόλας ζεί μέχρι σήμερα 2023 στην Χρυσοπηγή Φλωριάδος. Ο προγονός του Ντούλας Μπακόλας ήταν δεύτερος ξαδέρφος του Καραισκάκη και απο την μάνα του την Ζωή και συμπολεμιστής του σέ όλες τις μαχες της επανάστασης. Αλλά ήταν και συγγενής του στρατηγού Ανδρέα ΄Ισκου («αδερφού» του Καραισκάκη) αφού ο δεύτερος γιος του, ο Δημήτριος Ντούλα Μπακόλας είχε παντρευτεί μια απο τις κόρες του στρατηγού Ανδρέα ΄Ισκου, θεωρούμενη πρωτανηψιά του Καραισκάκη. Ετσι συμπεθέριασαν οι Μπακολαίοι και οι ΄Ισκαίοι, οι οποίοι είχαν κι απο πριν το συμπεθεριό και πρίν το 1821 κάποια μακρυνή συγγένεια. Την ίδια συγγένεια είχαν οι ΄Ισκαίοι και με τους Δημισκαίους (ο Ισκος με την Ζωίτσα) και οτι το «Δημισκής» είναι απλά το σύνθετο όνομα του γενάρχη της οικογένειας, του Δήμου-΄Ισκου. Η παραδοση στον Βάλτο/Ραδοβίζι λέει οτι ο καπετάν Δημήτριος Ισκος, ήταν μακρυνός συγγενής και εραστής της Ζωίτσας Δημισκή!!!
Τους Πλακαίους στην Σκουληκαρια τους ρώτησε, να του πουν τι αναμνήσεις έχουν κι αυτοί;
Τους Ψαρογαναίους από το Πατιόπουλο, τα πεθερικά δηλαδή του Καραϊσκάκη,(έστειλε αντιπρόσωπο εκεί, κάποιαν φοιτητή, τον Βαγγέλη Σκίπη, αλλά φαίνεται ότι δεν έδωσε και πολύ σημασία στις δικές τους μαρτυρίες). Σήμερα δεν υπάρχουν Ψαρογιανναίοι, καθώς ο τελευταίος έπεσε την Μικρά Ασία ως Λοχαγός!
Τον γιο του τον Σπύρο Καραισκάκη στο τέλος. Έχουμε δημοσιευμένες ομιλίες του Σπύρου Καραϊσκάκη, που αναφέρει ότι ο πατέρας του γεννήθηκε στην Άρτα ( δυο πολεμικές προκηρύξεις, μία στο Πέτα και μια στην Φλωριάδα Αιτωλοακαρνανίας, πρίν μπεί στην οθωμανική Αρτα, το 1854). Έχουμε την πολιτογράφηση του ιδίου στο Πατιόπουλο, που είναι εγγεγραμμένος και στους εκλογικούς καταλόγους πού σώζονται, μπήκε στον κόπο να τον ρωτήσει ο Βλαχογιάννης; Τι είναι αυτά που λέει για την Άρτα ως γενέτειρα και από που τα ξέρει; Τον ρώτησε γιατί πολιτογραφήθηκε στο Πατιόπουλο όταν ήρθε για πρώτη φορά στην Ελλαδα, 17 ετων και του φάνηκε αναξιόπιστος; Δεν ήξερε ο γιος του Καραϊσκάκη την καταγωγή του και την ήξερε ο Βλαχογιάννης;
Και μιλάμε για μαρτυρίες διασταυρωμένες. Αλλά και αδιασταυρωτες αναμήσεις να ήταν, έχουν σαφέστατα άλλη βαρύτητα οι αναμνήσεις των άμεσων συγγενών του Καραισκάκη, των ιδιαίτερων γραμματέων του, των στενών συμπολεμιστών του απ΄οτι έχουν κάποιων περαστικών βοσκών απο την Καρδίτσα, που δεν είχαν καμία σχέση με τον στρατηγό, που άκουσαν θρύλους από κάποιον που τους το εκμυστηρεύτηκε, η κυρά τάδε, που το άκουσε από την γιαγιά της…!
Αφού λοιπόν ο Βλαχογιάννης αγνόησε εσκεμμένα όλους τους βιογράφους που έζησαν δίπλα του και τους συγγενείς του, τι συμφέροντα θέλησε να εξυπηρετήσει;
Ο Βλαχογιάννης αρκέστηκε στις αδιασταύρωτες φήμες που συγκέντρωσαν στην Καρδίτσα οι αντιπρόσωποι του, μετά το 1920. Και κατά την επιστήμη της ιστορίας: Η ΦΗΜΗ ΕΙΝΑΙ ΕΝΑ ΨΕΜΑ, ΠΟΥ ΟΣΟ ΑΝΑΠΑΡΑΓΕΤΑΙ, ΤΡΕΦΕΤΑΙ ΚΑΙ ΜΕΤΑΤΡΕΠΕΤΑΙ ΣΕ ΑΛΗΘΕΙΑ.
Η έρευνα δείχνει ότι ο Βλαχογιάννης έδρασε υστερόβουλα.
Διότι μετέτρεψε σε ιστορία την μοναδική και στρεβλή πάνω απ΄όλα (γι΄' αυτό παρέθεσα αυτούσιο το απόσπασμα του Περαιβού για να το διαβάσει ο καθένας να καταλάβει) πληροφορία του Περαιβού, πλάθοντάς την μάλιστα και διαφορετικά απ΄οτι την αναφέρει ο Περαιβός, αδιασταύρωτη από κανέναν άλλον, για την σπηλιά στο Μαυρομάτι, την οποία ακόμα και ο ίδιος ο Περαιβος αναφέρει με σύγχιση και με αμφιβολία, αφού και ο ίδιος την άκουσε από τρίτους. Και αφού θεωρήθηκε, λόγω πολιτικών συγκυριών η μοναδική αυθεντία για τον Καραϊσκάκη, όλοι ανατρέχουν σε αυτόν και όλοι αναμεταδίδουν την φήμη της σπηλιάς και της συμμορίας που είχε κι έκλεβε κότες στην Καρδίτσα μέχρι 17-18 ετών!!! (Όταν από τα 15 ήταν στον Αλή Πασά και στα 16 πολέμησε στο Βιδίνιο της Βουλγαρίας τον Πασβάνογλου).
Όλοι οι άλλοι έγκυροι και πρωτογενείς βιογράφοι του, συμπολεμιστές και οι συγγενείς του, που έζησαν δίπλα στον Καραϊσκάκη, δεν ήξεραν την αλήθεια;! Δεν άκουγαν και δεν πίστευαν αυτό που τους έλεγε ο ίδιος ο Καραϊσκάκης;! Την αλήθεια ανακάλυψε ο Βλαχογιάννης 120 χρόνια μετά τον θάνατο του Καραϊσκάκη;! (και μια μικρη ομαδα φίλων και συγχρόνων του, Βέης, Σουρμελής,Φωτιάδης... 150 χρόνια μετα τον θάνατο του Καραισκάκη).
Ολοι όσοι αναφέρονται στο Μαυρομάτι ως γενέτειρα του Καραισκακη (σε κάποια απροσδιόριστη ως σήμερα σπηλιά μιας κι όπως είδαμε πιο πάνω φαίνεται οτι είναι επινοημένη), δεν έζησαν την εποχή του Καραϊσκάκη, πλην του Περαιβού και του Χρ. Βυζάντιου. Ο πρώτος δεν τον γνωρισε ποτε απο κοντά. Δεν είχαν καμία σχέση. Δεν μίλαγαν μεταξύ τους. Ηταν μάλιστα συγγενής του Μαυροκορδάτου, εχθρός δηλαδή του Καραισκάκη. Ο δεύτερος ήταν στο σώμα του τακτικού στρατού του Φαβιέρου, έδωσε κάποιες φορές γνωριμία με τον Καραισκάκη, αλλά δεν ειχε καμία ιδιαίτερη σχέση μαζί του. ΄Εγραψε το έργο του δε το 1836, παίρνοντας στοιχεία απο τον Περαιβό... Ακόμα και ο Περαιβός όμως, που δέν τον είχε γνωρίσει ποτέ απο κοντά και απλώς άκουσε τις φήμες, ήταν δίκαιος στην αφήγησή του γράφοντας το: «Κατά πώς λέγεται…» που αρχίζει την εξιστόρηση του, φράση που δείχνει οτι δεν εχει βεβαιότητα των όσων αναφέρει για την σπηλιά της γέννησης.
*Μία δεύτερη μαρτυρία,
Πέραν της θολής «σπηλιάς» του Περαιβού, που παρουσιάζεται για το Μαυρομάτι, υπάρχει και μια δεύτερη πηγη, η αναφορά του ιδίου του Καραϊσκάκη σε κάποια επιστολή του σε καποιον Χατζή Αναγνώστη: «Ο Χατζή Αναγνώστης ο πατριώτης μου ο Αγραφιώτης». Αρα, ερμηνεύουν κάποιοι στο Μαυρομάτι, ο Καραϊσκάκης θεωρούσε πατρίδα του τ΄ Άγραφα. Στίς βόρειες παρυφές των οποίων ήταν και το Μαυρομάτι, όπως και άλλα 200 χωριά, Μαυρομάτι που δέν αναφέρεται ονομαστικά στην επιστολή του Καραισκάκη μεν, αλλά δια της τεθλασμένης συμπεραίνουν αθαίρετα οτι ο Καραϊσκάκης θεωρούσε πατρίδα του το Μαυρομάτι, το οποίο βρίσκονταν στα βόρεια όρια- στην πεδιάδα περισσότερο- των Αγράφων. (επίσημο επιχείρημα του Δήμαρχου Μουζακίου κ. Γεώργιου Κωστού). Ομως ο Καραϊσκάκης δεν έγραψε στην επιστολή του ο «χωριανός» ουτε «κοντοχωριανός» μου Χατζηαναγνώστης. Πέραν τούτου ο Χατζηαναγνώστης δεν ηταν κι απο το Μαυρομάτι. Η έννοια «πατριώτης μου» εχει μεγάλη ευρύτυτα. Εμένα πατριώτες μου είναι όλοι οι Ηπειρώτες. Κι όταν ζούσα στο εξωτερικό, όλοι οι Ελληνες. Χωριανοί μου ήταν μονο οι συγχωριανοί μου. Τα ΄Αγραφα ειναι τεράστια βουνά σε εμβαδόν (Βόρεια ΄Αγραφα, Δυτικά ΄Αγραφα, Νότια Αγραφα...) γειτονικά με τον Βάλτο τα δυτικά. Και ο Καραϊσκάκης και πολέμησε στα Αγραφα, αλλά είχε και το αρματολίκι των Αγράφων γιά λίγο καιρό κατά την Επανάσταση. Φιλοφρόνηση η προσφώνηση «πατριώτης» λοιπόν.
Αυτές είναι οι μόνες μαρτυρίες για το Μαυρομάτι. Ολα τα άλλα ειναι ΓΚΡΗΚ ΠΟΛΙΤΙΚΣ (Θα δείτε παρακάτω).
Το 1956, το βιβλίο του λογοτέχνη Δ. Φωτιάδη έκανε δημοφιλή την άποψη της σπηλιάς. Αντέγραψε κι αυτός τον Γ. Βλαχογιάννη στο θέμα της γενέτειρας. Αλλα ακολούθησε πιο πιστά τον Περαιβό σε άλλα σημεία κι έγραψε οτι ο Καραϊσκάκης με την μητέρα του, επέστρεψαν στην πατρίδα τους την Αρτα μετά την λοχεία της μητέρας του. Η ψυχοπονιάρικη αφήγηση δημιουργούσε την εικόνα ότι γεννήθηκε στην σπηλιά, διότι ο Ηγούμενος έδιωξε την Ζωή Διμισκή απο το Μοναστήρι, επειδή ήταν αμαρτωλή, για να μην το μολύνει ηθικά, επειδή ο Γεώργιος ήταν εξώγαμο και δεν μπορούσε να γεννηθεί εκει...! Και φήμη την φήμη και σε συνδιασμό με το γεγονός ότι ο Καραϊσκάκης με την μητέρα του έζησαν, ως φυγάδες, 4 χρόνια στο Μοναστήρι του Αγίου Γεωργίου στο Μαυρομάτι, δημιούργησαν μια νέα αφήγηση, παραποιώντας την ιστορία! (Έπαιξε ρόλο και η ιδεολογική τοποθέτηση του συγγραφέα, διότι «επαναστατικές» νεολαίες, φοιτητικοί Σύλλογοι... έκαναν ίνδαλμα τον προλετάριο Καραΐσκο, λαϊκό επαναστάτη, της σπηλιάς και του κοινωνικού περιθωρίου και του κατατρεγμού....).
Η ΣΚΕΥΩΡΙΑ ΤΟΥ 1927
Λέγεται πως το 1927 αποφάνθηκε η Ακαδημία Αθηνών για το ποια θα ορισθεί ως γενέτειρα του Καραϊσκάκη. Κι επέλεξε το Μαυρομάτι.
Αναληθές και ψευδές!
Υπήρξε μόνο μία πολιτική απόφαση του Υπ.Εσ. και αφορούσε τους εορτασμούς για την 100ετηρίδα του θανάτου του το 1927!
Το 1927 επιτροπή κατοίκων από την Καρδίτσα ζήτησε από την Κυβέρνηση να εορτασθεί η ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΤΩΝ 100 ΧΡΟΝΩΝ από τον θάνατο του ΄Ηρωα στο Μαυρομάτι. Και τον Μάρτιο του 1927 το Υπ. Εσωτερικών, πιο συγκεκριμένα, η υπό τον τότε Υπουργό Εσωτερικών Π. Τσαλδάρη συγκροτημένη 30-μελής επιτροπή εορτασμού των 100 χρόνων από τον θάνατο του Γεωρ. Καραϊσκάκη, αποτελούμενη από τρεις βουλευτές του ν. Καρδίτσας (σ.σ Σ. Ταλιαδούρος, Αριστ. Ψαρράς, Γ. Ax. Αλαμανής) και παντελή απουσία πολιτικού ή άλλου εκπροσώπου από το νομό Άρτας, οι οποίοι πληροφορήθηκαν αυτήν την τελεσίδικη απόφαση εκ των υστέρων, μέσα στο κοινοβούλιο όπου ανακοινώθηκε, συνεδριάζει νύχτα και στο σπίτι του τότε προέδρου της Επιτροπής, Νικ. Δ. Λεβίδη (σ.σ. πολιτευτής Αθηνών, τεως υπουργός και συγγραφέας)- κι όχι στο Υπουργείο Εσωτερικών και σε ώρες εργασίας ως όφειλε- και χωρίς καν να μνημονεύσει τη Σκουληκαριά Άρτας, για την οποία υπήρχε σωρεία στοιχείων (ούτε απλή αναφορά δεν έγινε για την Σκουληκαρια στην απόφαση, σαν να ήταν αόρατα τα στοιχεία που ανέφεραν την Σκουληκαριά).
Δηλαδή συγκεντρώθηκαν στην επιτροπή για να πουν ενα Ναι ή ένα Οχι στο σχέδιο που τους εδωσε η κυβέρνηση για το Μαυρομάτι. Φυσικά το κόμμα ειχε ήδη αποφασίσει για το Ναί και αποφασίζει ως τόπο εορτασμού των 100 χρόνων από τον θάνατο του Γεωρ. Καραϊσκάκη το Μαυρομάτι Καρδίτσας. Ενώ κατά παράβαση κάθε ερευνητικής δεοντολογίας, ηθικής τάξης και ιστορικής κανονικότητας, συνομολογεί και για την αποσιώπηση κάθε άλλου ιστορικού στοιχείου στην απόφαση (που όπως είδαμε στις πηγές, τα 99 στα 100 στοιχεία είναι υπέρ της Σκουληκαριάς).
Η ΕΠΙΤΡΟΠΗ ΑΥΤΗ αποφάσισε για τον εορτασμό λοιπόν και εμμέσως έδωσε στο Μαυρομάτι το δικαίωμα να εμφανιστεί ως γενέτειρα του Καραισκάκη! ΔΕΝ ΚΑΤΕΛΗΞΕ ΣΕ ΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΟ ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑ για το ποιά είναι η γενέτειρά του. ΔΕΝ ΕΓΙΝΕ καμία ΨΗΦΟΦΟΡΙΑ. ΑΝΑΚΟΙΝΩΣΗ ΑΝΩΘΕΝ ΠΡΟΕΙΛΗΜΜΕΝΗΣ απόφασης έγινε!!! Μία πολιτική απόφαση για το δικαίωμα στο Μαυρομάτι ΝΑ ΟΡΓΑΝΩΣΕΙ ΕΟΡΤΑΣΜΟΥΣ.
Η ΕΠΙΣΗΜΗ ΑΝΑΓΝΩΡΙΣΗ ΤΗΣ ΣΚΟΥΛΗΚΑΡΙΑΣ ΤΟ 1962
Το 1962 το Υπ. Πολιτισμού αναψηλαφίζει την απόφαση του 1927 και αναγνωρίζει επίσημα (με το βασιλικό διάταγμα, ΦΕΚ. (473/17-12-62) την Ι. Μονή Κοίμησης Σκουληκαριάς ως Ιστορικό Μνημείο, συνδεδεμένο με την γέννηση του Γεωργίου Καραΐσκάκη εξετάζοντας μόνο τα επιστημονικά στοιχεία (χωρίς να υπάρχουν Αρτινοί στην κυβέρνηση). Και το 1965 στήνεται από την κοινότητα Σκουληκαριάς ανδριάντας του Ήρωα και γίνονται εκδηλώσεις με επισήμους, πολιτικούς και ακαδημαϊκούς παράγοντες παρόντες.
Της εκδοσης του ΦΕΚ, προηγήθηκε επίσκεψη του Βασιλέως Παύλου και της Φρειδερίκης στην Σκουληκαριά, όπου εμίλησαν για την κοιτίδα του Καραισκάκη. Και ως γνωστόν, ενας Βασιλιάς είναι αρχηγός κράτους, ούτε πολιτική κάνει, αλλά και δεν εκτίθεται λέγοντας ασάφειες. Πριν πει λοιπόν οτιδήποτε για την Σκουληκαριά, ήταν 100% σίγουρος απο τους επιστημονικούς του συμβούλους οτι ήταν στην γενέτειρα του Καραισκάκη.
*****
Την "αναγνώριση" όμως την ανέτρεψε το Μαυρομάτι το 1966 με νέο βασιλικό διάταγμα.
΄Αμεσα τότε ακολούθησε έντονη αντίδραση του Μαυροματίου.
Αναλαμβάνει ο τοτε καρδιτσιώτης Υπουργός παιδείας και πολιτισμού, Στέλιος Αλαμανής, ανηψιός του προηγούμενου Αχ. Αλαμανή του 1927, ο οποίος εκδίδει, ως αρμόδιος επι του θέματος υπουργός το Βασιλικό διάταγμα, 712/1966, με το οποίο ανακήρυττε το Μαυρομάτι ως γενέτειρα και έδρα για την επίσημη εορτή προς τιμή του Ήρωα στις 23 Απριλίου.
Το υπ. αρ. 712/1966 Βασιλικο Διαταγμα όμως σύντομα καταργήθηκε λόγω έντονων αντιδράσεων της ΄Αρτας με έντονες διαμάχες εντός της Βουλής. Και η κυβέρνηση καταργεί το Β.Δ. του Στελ. Αλαμανή και επανέρχεται με νέο Β.Δ., το 157/1969 με το οποιο ορίζει ΤΟΠΙΚΗ (και όχι εθνική) εορτή στο Μαυρομάτι, την 23η Απριλίου «επι τω θανάτω και μόνον του ήρωος», ενώ αργότερα με το υπ. αρ. 181/2005 Προεδρικό Διάταγμα, αναγνωρίζεται το δικαίωμα να τελούνται οι ίδιες εκδηλώσεις και στην φυσική γενέτειρα του Καραϊσκάκη Σκουληκαριά.
ΟΙ αρχές της ΄Αρτας κατηγόρησαν επίσημα τον Υπουργο Παιδείας Στέλιο Αλαμανή, ότι αγνόησε το ότι ήταν Υπουργός του ελληνικού κράτους κι όχι ένας απλός τοπικός Βουλευτής Καρδίτσας! Που ως Υπουργός, θα έπρεπε να τηρήσει ουδέτερη στάση!
-Ο ΔΗΜΟΣ ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ
- Όμως, Η πολιτεία και η ανεξάρτητη επιστημονική επιτροπή ονοματοδοσίας των Καποδιστριακών πρώτα και Καλλικρατικών κατόπιν, (επικεφαλής ήταν ο καθηγητής κ. Μπαμπινιώτης), αναγνώρισε με καθαρά επιστημονικά κριτήρια (καθώς ούτε τότε υπήρχαν στην κυβέρνηση Αρτινοί, για να υπάρξουν πολιτικές υπόνοιες) ως ΔΗΜΟ "ΓΕΩΡΓΙΟΥ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ", τον Δήμο της Άρτας, που περιλαμβάνει την Σκουληκαριά.
- Και καθιέρωσε επίσης το 2005 , επίσημες γιορτές με τίτλο «Καραϊσκάκεια» στην Σκουληκαριά, αναγνωρίζοντας την ως γενέτειρα του Αρχιστρατήγου (χωρίς όμως να άρει την αναγνώριση από το Μαυρομάτι. Κράτησε η κυβέρνηση μια απαράδεκτη, πολιτικά-ψηφοθηρικά "ουδέτερη" στάση).
Το 1966 όταν ο καρδιτσιώτης Υπουργός παιδείας, Στέλιος Αλαμανής, βάφτισε με προεδρικό διάταγμα, πραξικοπηματικά το Μαυρομάτι ως γενέτειρα και τόπο πανελλήνιου εορτασμού του Καραϊσκάκη, υπήρξε αυτή η διαμαρτυρία στην ΄Αρτα. Η κυβέρνηση τότε ήρε τον πανελλήνιο εορτασμό, που απαιτούσε ο Αλαμανής, αλλά άφησε εμμέσως το "γενέτειρα". Από τότε η παραχάραξη της ιστορίας πέρασε πιο μόνιμα και στα βιβλία. Πράξη ανήθικη, καθότι ο Αλαμανής ήταν Υπουργός παιδείας του ελληνικού κράτους κι όχι τοπικός βουλευτής Καρδίτσας. Και ως καταγόμενος σε ένα εκ των δύο εμπλεκομένων νομών, δεν έπρεπε καν να πάρει θέση. Παρά ταύτα, ίδρυσε και Ίδρυμα στην Καρδίτσα, με το ονομά του, το οποίο σήμερα μοιράζει υποτροφίες ¨Γεώργιος Καραϊσκάκης" για νέους καταγόμενους από την Καρδίτσα!
ΕΝΑΣ ΠΡΩΤΟΞΑΔΕΡΦΟΣ ΤΟΥ ΚΑΡΑΙΣΚΑΚΗ ΣΤΗΝ ΦΛΩΡΙΑΔΑ ΒΑΛΤΟΥ. ΚΑΙ Ο ΠΑΝΟΣ ΜΠΑΚΟΛΑΣ.
ΦΛΩΡΙΑΔΑ ΒΑΛΤΟΥ 1839. Η ΑΙΤΗΣΗ ΤΟΥ ΑΓΩΝΙΣΤΗ ΤΟΥ 1821 ΓΙΑΝΝΑΚΗ ΔΙΜΙΣΚΗ
Το 1839 ο αγωνιστής του 1821 Γιαννάκης Δημισκής σε αίτηση του προς τον δήμαρχο Θυάμου-Φλωριάδος Βάλτου (χωριό γειτονικό στην Σκουληκαριά, μέλος της ελληνικής επικράτειας το 1830), για απόδοση πολεμικών μεταλείων και αριστείων, αναφέρει ότι είναι κάτοικος Φλωριάδος και γεννήθηκε το 1789 στην Σκουληκαριά Αρτας. Επίσης ότι είναι πρώτος ξάδερφος του Γεωργίου Καραϊσκάκη και έλαβε μέρος στον αγώνα απο την αρχή του αγώνα του 1821 και σε κάθε μάχη όθεν και ο Καραϊσκάκης, όπως και οτι ήταν μαζί του όταν ήταν άρρωστος στην μονή Προυσού και οτι έλαβε μέρος και στην εκστρατεία της Πελοποννήσου και στη μάχη εναντίον του Ιμπραήμ στο Νιόκαστρο. Ο Δημισκής φαίνεται εγγεγραμμένος και στους εκλογικούς καταλόγους της Φλωριάδος το 1844-1856 και σε έγγραφα του δήμου Θυάμου σαν πάρεδρος Φλωριάδος. Το όνομα του γιου του υπάρχει στους καταλόγους των εγκληματικών ομάδων «Κοτσίλα» και «Ντερέκα» σαν ληστής και στις ομάδες ενόπλων επαναστατών του Ραδοβυζίου την δεκαετία του 1850. Πάντα κάτοικος Φλωριάδος βάση των δημοτολογίων.
Ο αδερφός του Γιαννάκη, ο Νικόλαος Δημισκής έλαβε επίσης μέρος σε αγώνες δίπλα στον Καραϊσκάκη, απο τα παιδικά του κιόλας χρόνια, απο 12 χρόνων βγήκαν μαζί στο βουνό στα μπουλούκια του Βάλτου και του Ραδοβιζίου και μετά από πρόταση του Καραϊσκάκη στο Ναύπλιο το 1824, έγινε χιλίαρχος. Οι πληροφορίες για τον Νικόλαο Δημισκή βρίσκονται στο: ΓΑΚ (Γενικό Αρχείο Κράτους) ΦΑΚ 68, ΥΠΟΥΡΓΕΙΟ ΠΟΛΕΜΟΥ. ΣΤΟΝ ΙΔΙΟ ΦΑΚΕΛΟ ΥΠΑΡΧΟΥΝ ΚΑΙ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΓΙΑΝΝΑΚΗ ΔΙΜΙΣΚΗ
H Oικογένεια Διμισκή παρέμενε στην Φλωριάδα μόνιμα, ενώ στίς αρχές του περασμένου αιώνα (20ο) άλλαξε το όνομά της σε «Καραμπούλας» (παρατσούκλι). Καραμπουλαίοι ζούν σήμερα στην Φλωριάδα και στο Κομπότι της ‘Αρτας. Ήταν/είναι δε το ίδιο μαυριδεροί σαν τον Καραϊσκάκη.
Α.ΖΗΚΑΣ
ΠΗΓΗ ΓΑΚ Αριστεία [1834 – 1865] ΤΕΚΜΗΡΙΟ 182
*****
---Στο χωριό Χρυσοπηγή Φλωριάδος του Βάλτου, ζει σήμερα ο απευθείας απόγονος του Γώγου Μπακόλα, δισέγγονος του γιού του Ντούλα (Κώστα) ο Πάνος Μπακόλας. Ο Ντούλας Μπακόλας ήταν και δεύτερος ξάδερφος του Καραισκάκη και συμπολεμιστής του σέ ολες τις μαχες της επανάστασης, αλλά και συγγενής του στρατηγού Ανδρέα ΄Ισκου («αδερφού» του Καραισκάκη) αφού ο δεύτερος γιος του, ο Δημήτριος Ντούλα Μπακόλας είχε παντρευτεί μια απο τις κόρες του στρατηγού Ανδρέα ΄Ισκου- θεωρούμενη πρωτανηψιά του Καραισκάκη. (Ετσι συμπεθέριασαν οι Μπακολαίοι και οι ΄Ισκαίοι, οι οποίοι είπαμε οτι είχαν κι απο πριν το 1821 κάποια μακρυνή συγγένεια. Συγγένεια μακρυνή είχαν οι ΄Ισκαίοι και με τους Δημισκαίους καθώς και οτι το «Διμισκής» είναι απλά το σύνθετο όνομα του μακρυνού γενάρχη της οικογένειας κάποιου Δήμου-΄Ισκου)!!!
*** Το επίθετο Δημισκής το συναντουμε με διαφορετικές ορθογραφίες. «Ντιμισκής», «Διμισκής», «Δημισκής»... Εμεις το γράφουμε «Δημισκής» για να είμαστε πιο πιστοί στην ορθογραφία που πηγάζει απο την ετυμολογία της λέξης. «Δήμος- Ισκος» .
---Ο τελευταίος των Ψαρογιάννηδων πέθανε ηρωικά στην Μικρά Ασία ως Λοχαγός.
*** Οι απόγονοι των Καραισκάκηδων απο το Χαλκιόπουλο και τα περιξ χωριά του Βάλτου, που αναφέραμε πώς ο Ιωάννης Καραισκάκης, Ειρηνοδίκης στον Βάλτο το 1836, αλλά και ο Καραισκάκης Αθανάσιος που ήταν μεταξύ των επαναστατών κατά του ΄Οθωνα την ίδια χρονιά το 1936, μόλις 9 χρόνια μετά τον θάνατο του στρατάρχη, ήταν στο στράτευμα του στρατάρχη το 1821 και τον αποκαλούσε ξάδερφο μάλιστα- κατά δήλωση του ιδίου, ήταν ξαδέρφια απο την μεριά της μάνας του(;), υπάρχουν ακομα. Στο Χαλκιόπουλο, στην Αμφιλοχία, στην Πάτρα, στην Αθήνα. (Δ. Μιτάκης. Η επανάσταση του 1836, Αθήνα 1983. ---Γενικό Αρχείο του Κρατους , ΓΑΚ Οθων.Εσωτ. Φακ. 175. και ΓΑΚ Οθ. Εσωτ και Στρατιωτ.)
Η ύπαρξη των Καραισκάκηδων με το όνομα «Καραισκάκης» μάλιστα, στο στρατό του στρατάρχη το 1821, δίνει και στοιχεία για την προέλευση του επωνύμου τού Καραισκάκη. Δηλαδή, καταρίπτεται η άποψη οτι το επίθετο γενννήθηκε με αυτόν, επειδή του κόλλησαν το προσονύμιο «Καρά» πάνω στο ΄Ισκος, λογω του ότι ήταν μαυριδερός.
Την εποχή του Καραισκάκη επίσης, ειχε γεννηθεί στην άλλη άκρη της Ελλάδας, στην Μπογδάνιτσα της ΦΥΡΟΜ σήμερα (το 1880) ο μεγάλος Μακεδονομάχος Γεωργιος Καραισκάκης (δείτε βιογραφία του στην Wikipedia). Ανδριάντας του κοσμεί σήμερα το Πολύκαστρο του Κιλκις. Το επίθετο «Καραίσκος» με την σαρακατσάνικη κατάληξη «άκης» υπήρχε λοιπόν και πριν τον Καραισκάκη. Ενας ακόμα Καραισκάκης, Μακεδονομάχος, ο Αντώνιος, βρίσκεται στην Δράμα ως ιδιοκτήτης Χανιού. Ενας ακόμα γνωστός Καραισκάκης απο τον Βάλτο, ο Σ/χης Ανδρέας Καραισκάκης, ήρωας της Μικράς Ασίας πέθανε το 1936 στην Αμφιλοχία. (Περισσότερα για το όνομα στο βιβλίο που ετοιμάζεται απο τις εκδόσεις ΠΕΛΑΣΓΟΣ).
******
Εχω ακούσει τυχαία κάποιον απο τους βιολογικούς απογόνους του Καραϊσκάκη (τρισέγγονο ή τετρασέγγονο;), να αναφέρεται στις (ανύπαρκτες) σχέσεις του στρατηγού με την Καρδίτσα, μιλώντας με ανεξήγητο μίσος για την Αρτα, λόγω «της κακής συμπεριφοράς που έδειξαν οι Σκουληκαρίτες στην προγιαγιά του Ζωίτσα Δημισκή και την ανάγκασαν να αυτοεξοριστεί κι ευγνωμοσύνη για τους Μαυροματιώτες που την υποδέχτηκαν και την περιέθαλψαν… Γι αυτό και δεν έχουν δικαίωμα οι κακοί Αρτινοί ν΄ασχολούνται πλέον με τον Καραισκάκη, διότι δεν ανήκει πλέον στην Άρτα…»!
Ανιστόρητες απόψεις μακριά απο κάθε πραγματικότητα και λογική, άγνωστο με ποιά κίνητρα λέει αυτά που λέει ο εν λόγω κύριος. Θα τα καταλάβαινα μόνο αν ήταν πολιτευτής Καρδίτσας κι έψαχνε ψήφους!
Τους αληθινούς, τους πραγματικούς, τους με σάρκα και οστά συγγενείς του στον Βάλτο και στην Σκουληκαριά, τους γνώρισε άραγε ποτέ αυτός και οι άλλοι, οι εις την Αθήναις βιολογικοί απόγονοι του Καραισκάκη;;; Λυπηρό, πράγματι!!!
******
ΕΠΙΛΟΓΟΣ: «΄Οσοι απο την φύση τους/ δεν είναι προικισμένοι/ καυχώνται (ή εξαργυρώνουν) για τους προγόνους τους/ που ήταν ξακουσμένοι». Μένανδρος 4ος π.Χ. αιών. ( αφορά όλους τους νεοέλληνες).
*******
Και πολλά ακόμη στοιχεία αρχείων στο υπο έκδοση σχετικό βιβλίο, απο τις εκδόσεις «ΠΕΛΑΣΓΟΣ»
Στέφανος Σωτηριου, ιστορικός.
Η αναπαραγωγή κι η αναδημοσίευση εiναι ελεύθερη. Με την παράκληση, να αναφερθεί το μπλόγκ: stefanosotiriou.wordpress.com (όπως κι εγώ δανείστηκα δύο παραγράφους απο το μπλόγκ του χωριού "Χελώνα" από χετικό άρθρο στο FB, του καθηγητή Αντώνιου Κολιάτσου και την ανοιχτή επιστολή του στην κα Σακκελαροπούλου).
Δείτε επίσης και το karaiskaikisgeorgios.wordpress.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου